آیا دیه شامل مرور زمان میشود

خیر، مطالبه دیه به طور کلی مشمول مرور زمان نمی شود. این حقی است که به شخص زیان دیده یا اولیای دم او تعلق دارد و گذشت زمان، آن را ساقط نمی کند. این موضوع یکی از جنبه های کلیدی در نظام حقوقی ایران است که درک صحیح آن، برای حفظ حقوق افراد از اهمیت بالایی برخوردار است و می تواند سرنوشت یک پرونده حقوقی را به کلی دگرگون سازد. تصور نادرست درباره محدودیت زمانی برای مطالبه دیه، سال هاست که افراد بسیاری را از پیگیری حقوق حقه خود بازداشته است. در ادامه این مقاله، به بررسی عمیق و همه جانبه دلایل حقوقی این اصل بنیادین، تمایز آن با مجازات های تعزیری و راهکارهای عملی برای مطالبه دیه، حتی پس از سالیان متمادی، پرداخته می شود.

درک مفاهیم اساسی: دیه و مرور زمان

در جهان پرتلاطم و پیچیده حقوق، گاهی واژه ها آنقدر درهم تنیده می شوند که فهم تمایزهای ظریف آن ها دشوار می شود. برای بسیاری، اصطلاحات حقوقی مانند دیه و مرور زمان، با ابهاماتی همراه است. پیش از آنکه به هسته اصلی بحث خود، یعنی عدم شمول مرور زمان بر دیه، بپردازیم، ضروری است که این دو مفهوم کلیدی را به روشنی تعریف کرده و ماهیت آن ها را در نظام حقوقی ایران بررسی کنیم. تنها با درک این مبانی، می توانیم پیچیدگی های موضوع را از بین ببریم و به یک بینش جامع دست یابیم.

دیه چیست و چه جایگاهی در نظام حقوقی ایران دارد؟

وقتی از دیه سخن به میان می آید، معمولاً اولین چیزی که به ذهن متبادر می شود، جبران خسارتی است که به جسم یا جان یک فرد وارد شده است. دیه، در واقع، مالی است که به موجب شرع مقدس اسلام و قانون، در ازای نقص عضو، صدمات جسمانی و یا قتل، به زیان دیده یا اولیای دم او پرداخت می شود. این مفهوم، ریشه ای عمیق در فقه اسلامی دارد و بخش مهمی از حقوق کیفری ایران را تشکیل می دهد. شاید بارها شنیده باشید که دیه، نوعی مجازات است و این جمله، سوالاتی را در ذهن ایجاد می کند که آیا این مجازات، مانند سایر مجازات ها، محدودیت زمانی دارد؟

یکی از مهمترین ویژگی های دیه، ماهیت حق الناس بودن آن است. حق الناس، به معنای حقی است که متعلق به مردم (یا همان افراد) است و نه حکومت. این نکته بسیار کلیدی است؛ چرا که حقوق مردم، برخلاف حقوق دولتی، تا زمانی که صاحب حق، خودش آن را اسقاط (بخشش) نکند، پابرجاست. ماده ۱۴ قانون مجازات اسلامی، دیه را در ردیف اقسام مجازات ها قرار داده است، اما این گنجاندن در فهرست مجازات ها، هرگز به معنای همسان سازی کامل آن با سایر مجازات های تعزیری نیست. دیه، هدف جبران خسارت را دنبال می کند و حق شخص است که می تواند آن را مطالبه کند، یا از آن بگذرد. بنابراین، اگرچه قانونگذار دیه را در کنار مجازات هایی مانند حبس و شلاق ذکر می کند، اما روح حاکم بر این مفهوم، جنبه جبرانی و خصوصی آن است که تفاوتی اساسی با مجازات های عمومی دارد.

مرور زمان: چرا و چگونه حقوق را محدود می کند؟

مرور زمان اصطلاحی است که به معنای محدودیت زمانی برای طرح یک دعوا، تعقیب یک جرم، یا اجرای یک حکم است. شاید به نظر برسد که این محدودیت ها، ناقض حقوق افراد هستند، اما در واقعیت، مرور زمان با اهداف مهمی در نظام حقوقی وضع شده است. مهمترین دلیل وضع مرور زمان، ایجاد ثبات حقوقی و جلوگیری از بلاتکلیفی دائمی در جامعه است. تصور کنید اگر برای هر جرمی، حتی پس از ده ها سال، بتوان افراد را تعقیب و مجازات کرد، امنیت روانی جامعه و حتی خود متهمان به خطر می افتد.

گذشت زمان می تواند باعث فراموشی وقایع، از بین رفتن مدارک و شواهد، و فوت شاهدان شود. بنابراین، محدودیت زمانی، به نوعی راهی برای اطمینان از عدالت در رسیدگی هاست. مرور زمان انواع مختلفی دارد:

• مرور زمان کیفری: مربوط به تعقیب جرائم و اجرای مجازات هاست.
• مرور زمان حقوقی: مربوط به دعوای حقوقی و مطالبات مدنی است.
• مرور زمان اجرایی: مربوط به اجرای احکام قضایی صادر شده است.

در بحث ما، مرور زمان کیفری اهمیت ویژه ای دارد، چرا که دیه در کنار جرائم کیفری مطرح می شود. اما همانطور که خواهیم دید، دیه از این قاعده عمومی مرور زمان کیفری، مستثنی است و مسیر متفاوتی را طی می کند. در واقع، اینجاست که تفاوت ماهیت دیه به عنوان حق الناس، نقش حیاتی خود را ایفا می کند.

چرا مطالبه دیه محدودیت زمانی ندارد؟ تحلیل دلایل حقوقی

تصور کنید فردی سال ها پیش در یک سانحه رانندگی دچار آسیب جدی شده و درگیر مراحل درمانی و زندگی روزمره خود بوده است. شاید در آن زمان، به دلیل مشکلات یا عدم آگاهی، نتوانسته دیه خود را مطالبه کند. آیا اکنون، پس از گذشت چندین سال، این حق از او سلب شده است؟ پاسخ قاطع قانون، خیر است. حق مطالبه دیه، همانند چراغی است که هرگز خاموش نمی شود، حتی اگر سال ها در پس غبار زمان پنهان بماند. دلایل و مستندات قانونی برای این اصل، بسیار محکم و ریشه دار هستند.

حق الناس: سنگ بنای عدم شمول مرور زمان بر دیه

همانطور که پیشتر اشاره شد، محور اصلی این عدم شمول، ماهیت حق الناس بودن دیه است. این مفهوم در اسلام و نظام حقوقی ایران از جایگاه ویژه ای برخوردار است. حق الناس یعنی حقی که به شخص تعلق دارد، نه به حکومت یا جامعه. در مقابل آن، حق الله قرار دارد که حقی است متعلق به خداوند و در برخی موارد، توسط حکومت به نمایندگی از خداوند اجرا می شود. مجازات هایی مانند حبس یا شلاق برای جرائمی مثل سرقت، عموماً جنبه حق اللهی دارند و هدفشان نظم اجتماعی و مجازات متخلف از سوی حکومت است.

اما دیه، حقی است که مستقیماً به زیان دیده یا بازماندگان او تعلق می گیرد. این افراد، مالکان اصلی این حق هستند و می توانند هر زمان که بخواهند آن را مطالبه کنند، یا حتی آن را ببخشند. حکومت نمی تواند به جای صاحب حق، از این حق صرف نظر کند یا برای مطالبه آن، محدودیت زمانی قائل شود. این اصل، ریشه ای عمیق در آموزه های فقهی دارد که بر حفظ حقوق افراد و جبران خسارات وارده به آن ها، تأکید فراوانی می کند. بنابراین، مادامی که زیان دیده یا اولیای دم او، این حق را اسقاط نکرده باشند، مطالبه آن، حتی پس از دهه ها، قانونی و مشروع است.

«دیه، اگرچه در زمره مجازات ها قرار گرفته است، اما ماهیت حق الناس آن، از شمول مرور زمان کیفری مصون می دارد و حق مطالبه آن تا ابد برای زیان دیده یا اولیای دم او باقی است.»

قانون چه می گوید؟ بررسی مواد قانونی کلیدی

برای فهم دقیق تر این موضوع، باید نگاهی موشکافانه به مواد قانونی مرتبط در قانون مجازات اسلامی و قانون آیین دادرسی کیفری بیندازیم. این قوانین، به صراحت و روشنی، ابهامات احتمالی را برطرف کرده اند:

1. ماده ۱۴ قانون مجازات اسلامی: این ماده دیه را یکی از اقسام مجازات ها معرفی می کند. اما این موضوع نباید منجر به این تصور شود که دیه نیز مانند سایر مجازات ها مشمول مرور زمان می گردد. همانطور که توضیح داده شد، ماهیت حق الناسی دیه، آن را از مجازات های تعزیری (که مشمول مرور زمان می شوند) متمایز می کند. قانونگذار با ذکر دیه در این ماده، صرفاً به جایگاه آن در نظام کیفری اشاره دارد، نه به شمول کامل قواعد سایر مجازات ها بر آن.

2. مواد ۱۰۵ تا ۱۱۳ قانون مجازات اسلامی: این مجموعه از مواد، به طور خاص به بحث مرور زمان در جرائم می پردازند. نکته حیاتی اینجاست که در تمامی این مواد، به صراحت ذکر شده است که مرور زمان تنها در مورد مجازات های تعزیری اعمال می شود. هیچ اشاره ای به شمول مرور زمان بر دیه نشده و این عدم ذکر، خود دلیلی بر استثنا بودن دیه از این قاعده است. اگر قانونگذار قصد داشت مرور زمان را شامل دیه نیز بداند، حتماً به آن اشاره مستقیم می کرد. این مواد، مرزهای مرور زمان را به وضوح برای مجازات های تعزیری ترسیم می کنند و دیه خارج از این مرزها قرار می گیرد.

3. تبصره ۱ ماده ۱۳ قانون آیین دادرسی کیفری: این تبصره نیز بر این اصل تاکید دارد که مرور زمان بر دیه اعمال نمی شود. قانون آیین دادرسی کیفری، در واقع، چگونگی رسیدگی به جرائم و دعاوی را مشخص می کند و تاکید آن بر عدم شمول مرور زمان بر دیه، مهر تاییدی بر این اصل حقوقی است. این تبصره، یکی از صریح ترین مستندات قانونی است که هرگونه شک و شبهه ای را در این زمینه برطرف می کند.

رویه قضایی و نظریات معتبر: تاییدکننده ی اصل عدم شمول مرور زمان

قوانین، ستون های اصلی نظام حقوقی هستند، اما نحوه تفسیر و اجرای آن ها توسط قضات و حقوقدانان نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. رویه قضایی، یعنی روشی که دادگاه ها در مواجهه با یک موضوع خاص در پیش می گیرند، و همچنین نظریات مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه، همگی بر عدم شمول مرور زمان بر دیه صحه می گذارند.

برای مثال، نظریه شماره ۷۲۶/۹۶/۷ مورخ ۱۳۹۶/۰۳/۳۰ اداره کل حقوقی قوه قضاییه به روشنی بیان می کند که: با وجود اینکه دیه به عنوان یکی از اقسام مجازات در بند (ث) ماده ۱۴ قانون مجازات اسلامی به شمار می رود، اما مرور زمان تنها در مورد مجازات های تعزیری اعمال می شود و شامل دیه نمی شود. این نظریه، که از سوی یکی از معتبرترین مراجع تفسیر حقوقی کشور صادر شده، راهنمای عمل قضات و حقوقدانان است و هرگونه ابهامی را برطرف می سازد.

همچنین، در بسیاری از نشست های قضایی و بحث های حقوقی، موضوع مطالبه دیه پس از سالیان متمادی مطرح شده و همواره بر این نکته تأکید گردیده است که شکواییه مربوط به مطالبه دیه، حتی پس از گذشت سالیان طولانی، قابل استماع و رسیدگی است. این امر نشان دهنده یک رویه ثابت و پایدار در نظام قضایی کشور است که حق زیان دیده را فراتر از محدودیت های زمانی می داند. بنابراین، افراد می توانند با اطمینان خاطر از اینکه حق آن ها به دلیل گذشت زمان از بین نمی رود، به پیگیری مطالبات دیه خود بپردازند.

سرنوشت دیه در جرائم دو جنبه ای: تفکیک عمومی و خصوصی جرم

در دنیای حقوق، برخی جرائم ماهیتی پیچیده تر دارند و ابعاد مختلفی را در بر می گیرند. این جرائم، که به جرائم دو جنبه ای معروف هستند، هم از جنبه عمومی (حق دولت و جامعه) و هم از جنبه خصوصی (حق فرد زیان دیده) قابل بررسی اند. درک تفاوت میان این دو جنبه، به ویژه در بحث مرور زمان، حیاتی است و می تواند سرنوشت پرونده های بسیاری را تعیین کند. تصور کنید راننده ای با بی احتیاطی خود، باعث صدمه بدنی به دیگری می شود. در اینجا، جامعه از راننده به دلیل نقض قوانین رانندگی انتظار مجازات دارد (جنبه عمومی)، و فرد مصدوم نیز حق دریافت دیه برای جبران خسارت های جسمانی خود را دارد (جنبه خصوصی).

جرائم دو جنبه ای یعنی چه؟

جرائم دو جنبه ای، به جرائمی اطلاق می شود که هم موجب اخلال در نظم عمومی و آسایش جامعه می شوند و هم به طور مستقیم به یک یا چند فرد خاص آسیب می رسانند. این جرائم، دو حق را همزمان نقض می کنند: حق دولت در برقراری نظم و امنیت (حق الله یا حق عمومی)، و حق شخص زیان دیده در سلامت جسمانی یا مالی (حق الناس یا حق خصوصی).

نمونه های بارز این جرائم عبارتند از:

• بی احتیاطی در رانندگی منجر به صدمه بدنی یا فوت: جنبه عمومی آن شامل مجازات هایی مانند حبس، جزای نقدی و محرومیت از رانندگی است، در حالی که جنبه خصوصی آن مطالبه دیه توسط مصدوم یا اولیای دم است.
• ضرب و جرح عمدی: جنبه عمومی آن شامل مجازات تعزیری (مانند حبس) است، و جنبه خصوصی آن مطالبه دیه توسط مجروح است.
• تخریب عمدی اموال: در صورتی که منجر به اخلال در نظم عمومی شود، می تواند دارای جنبه عمومی باشد، و جنبه خصوصی آن جبران خسارت به مالک است.

در این دسته از جرائم، قانونگذار به هر دو جنبه اهمیت می دهد و برای هر یک، سازوکار حقوقی مشخصی را در نظر گرفته است.

مرور زمان و جنبه تعزیری (عمومی) جرم

همانطور که پیشتر نیز اشاره شد، مرور زمان *تنها* بر مجازات های تعزیری اعمال می شود. مجازات های تعزیری، آن دسته از مجازات هایی هستند که میزان و نوع آن ها در شرع مشخص نشده و تعیین آن ها بر عهده قانونگذار است؛ مانند حبس، شلاق تعزیری، جزای نقدی و محرومیت از حقوق اجتماعی. در جرائم دو جنبه ای، این بخش از جرم که به حقوق عمومی و نظم جامعه مربوط می شود و مجازات آن تعزیری است، مشمول مرور زمان می شود.

به عنوان مثال، در مورد راننده ای که به دلیل بی احتیاطی باعث صدمه بدنی شده است، جنبه عمومی جرم او (مثلاً حبس به دلیل رانندگی بدون گواهینامه یا بی احتیاطی) پس از گذشت مدت زمان مشخصی (که بر اساس درجه جرم و ماده ۱۰۵ قانون مجازات اسلامی تعیین می شود) مشمول مرور زمان می شود و دیگر قابل پیگیری نیست. این به آن معناست که دستگاه قضایی پس از آن زمان، دیگر نمی تواند متهم را به دلیل آن جنبه عمومی، تحت تعقیب قرار داده و مجازات کند. این امر، برای جلوگیری از انباشت پرونده های قدیمی و حفظ ثبات حقوقی، ضروری است.

ادامه راه مطالبه دیه پس از شمول مرور زمان بر تعزیرات

اما نکته مهم و حیاتی اینجاست: حتی اگر جنبه تعزیری (عمومی) یک جرم دو جنبه ای، مشمول مرور زمان شود و دیگر قابل تعقیب نباشد، این به معنای از بین رفتن حق مطالبه دیه (جنبه خصوصی) نیست. حق الناس، همچنان پابرجاست و صاحب حق می تواند آن را پیگیری کند. اینجاست که ماده ۸۵ قانون آیین دادرسی کیفری نقش کلیدی خود را ایفا می کند.

این ماده صراحتاً بیان می کند که در صورت صدور قرار موقوفی تعقیب برای جنبه عمومی جرم (به دلیل شمول مرور زمان یا هر دلیل دیگر)، پرونده برای رسیدگی به مطالبه دیه به دادگاه کیفری ارسال می شود. این بدان معناست که دیگر نیازی نیست که زیان دیده، دعوای جداگانه ای در دادگاه حقوقی مطرح کند. دادگاه کیفری، حتی پس از آنکه جنبه تعزیری جرم به دلیل مرور زمان از بین رفته است، کماکان صلاحیت رسیدگی به جنبه خصوصی جرم (مطالبه دیه) را دارد و در مورد آن حکم صادر خواهد کرد.

فرض کنید فردی در یک نزاع، دیگری را مجروح کرده و از زمان وقوع جرم ۱۰ سال گذشته است. ممکن است جنبه تعزیری (مثلاً حبس) این ضرب و جرح مشمول مرور زمان شده باشد و دادسرا قرار موقوفی تعقیب صادر کند. اما همین پرونده، به دستور دادستان، برای رسیدگی به مطالبه دیه به دادگاه کیفری ارسال می شود و دادگاه به حق دیه زیان دیده رسیدگی خواهد کرد. این تفکیک هوشمندانه قانونی، تضمینی است برای حفظ حقوق افراد و عدم تضییع آن به دلیل پیچیدگی های مرور زمان در جنبه های مختلف یک جرم.

راهنمای گام به گام: چگونه دیه را پس از سال ها مطالبه کنیم؟

شاید سال ها از یک حادثه ناگوار گذشته باشد، حادثه ای که به شما آسیب جسمانی وارد کرده و حق دیه شما را پابرجا گذاشته است. شاید در آن زمان، به دلیل شوک، عدم آگاهی، مشکلات مالی یا هر دلیل دیگری، نتوانسته اید حق خود را پیگیری کنید. اکنون، با این آگاهی که دیه مشمول مرور زمان نمی شود، این امید تازه می شود که می توانید حق تضییع شده خود را بازپس گیرید. این بخش، یک نقشه راه عملی برای شماست تا بدانید چگونه حتی پس از گذشت زمان طولانی، می توانید مطالبه دیه خود را آغاز کنید.

بله، حتی بعد از گذشت زمان طولانی!

این واقعیت که حق مطالبه دیه هیچ گاه ساقط نمی شود، خبر بسیار مهمی برای بسیاری از افراد است. تصور کنید در یک تصادف رانندگی در ۱۵ سال پیش، دچار شکستگی شدید شده اید و به دلیل نداشتن اطلاعات کافی، هرگز دیه خود را از مقصر یا شرکت بیمه مطالبه نکرده اید. یا شاید در یک نزاع خانوادگی قدیمی، دچار آسیب شده اید و به دلیل حفظ روابط، از شکایت صرف نظر کرده اید. امروز، این امکان برای شما فراهم است که پرونده ای را که سال ها در غبار فراموشی مانده، دوباره به جریان بیندازید.

البته باید توجه داشت که با وجود پابرجا بودن حق، گذشت زمان می تواند چالش هایی را در مسیر اثبات و پیگیری ایجاد کند. یافتن شواهد، شهود و مدارک پزشکی قدیمی ممکن است دشوارتر باشد، اما غیرممکن نیست. نکته مهم، اقدام است؛ نترسیدن از گذشت زمان و شروع فرآیند.

مراحل عملی برای پیگیری مطالبه دیه

اگر تصمیم به مطالبه دیه خود گرفته اید، این مراحل را می توان به عنوان یک راهنمای عملی در نظر گرفت:

1. تقدیم شکواییه کیفری به دادسرا: برخلاف تصور برخی که گمان می کنند پس از گذشت زمان، باید دعوای حقوقی مطرح کرد، شما باید مجدداً (یا برای اولین بار) یک شکواییه کیفری تنظیم و به دادسرای محل وقوع جرم یا محل اقامت متهم تقدیم کنید. در این شکواییه، واقعه، آسیب های وارده و درخواست مطالبه دیه را شرح دهید. دادسرا، وظیفه رسیدگی مقدماتی و در صورت نیاز، ارسال پرونده به دادگاه را بر عهده دارد.

2. جمع آوری مدارک و مستندات: این مرحله یکی از مهمترین و حیاتی ترین بخش های پیگیری است. هرچه مدارک شما کامل تر باشد، شانس موفقیتتان بیشتر خواهد بود. مدارکی مانند:

   • گواهی های پزشکی قانونی مربوط به زمان حادثه (اگر موجود باشد)
   • گزارش های پلیس (در مورد تصادفات) یا نیروی انتظامی (در مورد نزاع)
   • تصاویر مربوط به صحنه حادثه یا آسیب های وارده
   • شهادت شهود (حتی اگر پس از سال ها به یاد بیاورید)
   • نام و اطلاعات مقصر یا ضارب
   • مدارک درمانی و فاکتورهای هزینه ها (در صورت وجود)

   حتی اگر برخی از این مدارک از بین رفته اند، ناامید نشوید. گاهی اوقات با استعلام از مراجع مربوطه (مانند نیروی انتظامی یا بیمارستان ها)، می توان به نسخه های ثانویه دست یافت.

3. همراهی با وکیل متخصص: پیچیدگی های حقوقی، به ویژه در پرونده هایی که زمان زیادی از آن ها گذشته است، می تواند طاقت فرسا باشد. یک وکیل متخصص در امور دیه و جرائم کیفری، می تواند نقش بسیار مؤثری در تسریع فرآیند، جمع آوری مدارک، نگارش شکواییه، و دفاع از حق شما در دادگاه ایفا کند. او با دانش حقوقی خود، می تواند بهترین استراتژی را برای پیگیری پرونده شما انتخاب کند و شما را از سردرگمی نجات دهد.

تفاوت مهم: مرور زمان در اجرای حکم دیه

یک نکته بسیار مهم که نباید با مرور زمان در مطالبه دیه اشتباه گرفته شود، بحث مرور زمان در *اجرای احکام* دیه است. وقتی حکم قطعی برای پرداخت دیه صادر می شود، ذینفع (کسی که حکم به نفع او صادر شده) باید ظرف مدت مشخصی (عموماً ۱۰ سال طبق قانون اجرای احکام مدنی) نسبت به اجرای آن حکم اقدام کند. اگر در این مدت برای اجرای حکم اقدام نشود، ممکن است اجرای حکم مشمول مرور زمان شود.

این دو موضوع کاملاً از هم مجزا هستند:

• مرور زمان مطالبه دیه: که اصلاً وجود ندارد و هر زمانی می توان شکواییه را مطرح کرد.
• مرور زمان اجرای حکم دیه: که پس از صدور حکم قطعی، برای به جریان انداختن آن و وصول مبلغ دیه، محدودیت زمانی وجود دارد.

پس، اگر حکم دیه برای شما صادر شد، حتماً در اسرع وقت و قبل از اتمام مهلت های قانونی، نسبت به اجرای آن اقدام کنید تا حق شما در مرحله اجرا نیز تضییع نشود.

جمع بندی: حق شما پایدار است

در این مقاله، به وضوح روشن شد که پاسخ به پرسش آیا دیه شامل مرور زمان می شود؟ یک خیر قاطع و مستدل است. این اصل بنیادین در نظام حقوقی ایران، برگرفته از ماهیت حق الناس دیه است که بر اساس آن، حق مطالبه جبران خسارت های بدنی و جانی، با گذشت زمان، از بین نمی رود. این واقعیت، امیدی دوباره برای بسیاری از افرادی است که شاید سال ها پیش دچار حادثه ای شده اند و به دلیل تصور اشتباه از محدودیت های زمانی، از پیگیری حقوق خود منصرف شده بودند.

همچنین، تفاوت میان جنبه عمومی (تعزیری) و جنبه خصوصی (دیه) در جرائم دو جنبه ای را بررسی کردیم. فهمیدیم که اگرچه جنبه تعزیری جرم ممکن است مشمول مرور زمان شود و دستگاه قضایی دیگر آن را پیگیری نکند، اما پرونده مطالبه دیه همچنان در دادگاه کیفری به جریان خود ادامه خواهد داد. این تمایز، ستون فقرات حفظ حقوق زیان دیدگان در پیچیدگی های دادرسی کیفری است.

توصیه پایانی این است که هیچ گاه از پیگیری حقوق خود ناامید نشوید. اگر شما یا اطرافیانتان دچار آسیب جسمانی شده اید و فکر می کنید حق دیه شما تضییع شده است، زمان، مانع اصلی برای شما نیست. با جمع آوری مدارک لازم و مشورت با یک وکیل متخصص، می توانید گام های مؤثری برای احقاق حق خود بردارید. حق شما، از هر زمانی قدرتمندتر است.