روزنامۀ «اصفهان»؛ پلی میان مردم و مجلس

اکسیبو/اصفهان روزنامۀ «اصفهان» با هدایت امیرقلی امینی پل مستحکمی بود که مردم و نمایندگان را به هم می رساند تا هرکدام با دنیا و جهان بینی دیگری تام و تمام آشنا شوند. این روزنامه می کوشید تا مرزها و فاصله ی بین مردم و نمایندگان را از بین ببرد.

در درازنای تاریخ، مطبوعات و خبرگزاری ها نقشی بنیادین در پشتیبانی یا انتقادجویی از نمایندگان مجلس و بازتاب خواسته های مردم ایفا کرده اند. در تاریخ نشریات اصفهان، یکی از خوش نام ترین و درخشان ترین آن ها روزنامۀ «اصفهان» بود؛ روزنامه ای که هم صدای مردمِ مطالبه گر و دردمند و هم صدای نمایندگان ساعی مجلس بود. و هم زمان در کنار این حمایت های خویش، از نکته گیری و نقد نیز غفلت نمی کرد.

اداره و مدیریت این روزنامه به عهدۀ امیرقلی امینی بود. به نقل از کتاب «اصفهان از نگاه اصفهان» که پژوهشی مشترک از سیدعلیرضا ابطحی، عضو هییت علمی دانشگاه آزاد نجف آباد، و کیمیا کشتی آرا، دانش آموختۀ دکترای تاریخ از دانشگاه اصفهان است، امینی سال 1276 شمسی در اصفهان به دنیا آمد و به سال 1357 نیز پس از سال ها خدمت به نصف جهان در پناه همین دیار با زندگی خداحافظی کرد.

به گفتۀ ابطحی و کشتی آرا، امینی 21 سال داشت که در پیامد بیماری روماتیسم و اشتباه پزشکی از پا معلول و همین سبب خیر شد. از این پس، خلوت و انزوایی برای او فراهم آمد که بتواند به طور هدفمند و عمیق برای خواندن کتاب ها و نشریات گوناگون وقت بگذارد، به شکوفایی برسد و خودش به یکی از سروقامتان دانایی در عرصۀ فرهنگ بدل شود. انتشار روزنامۀ «اصفهان» و قلم زدن در آن یکی از کوشش های اصلی او در این حوزه بود. نشر این روزنامه، بین سال های 1322 تا 1354 شمسی دنبال شد. البته در کتاب کوچک و کمتر دیده شده، اما جالب توجه و خواندنی «اصفهان از نگاه اصفهان» به 12 سال آن از 1342 تا 1354 نظر دارد.

در روزنامۀ «اصفهان» موضوعات محلی، کشوری و جهانی مورد اعتنا و واکاوی بود. با توجه به علایق و دغدغه های گردانندگانش و در راس آن ها، امیرقلی امینی، سه عرصه ی یادشده از زاویه های مختلفی چون سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی بررسی می شد. در کتاب «اصفهان از نگاه اصفهان» نیز کم وبیش مسایل بر همین اساس تقسیم بندی شده است.

با درنگ در هر کدام می توان از وضعیت انتخابات و مجلس در آن مقطع از دوران پهلوی دوم یا عصر محمدرضا شاه نکته های درخوری یافت. مرور و تامل در آن ها به خوبی بازتاب دهندۀ این مسیله است که ما در زمانۀ خویش کدام یک از مسایل و مشکلت مان را در عرصۀ انتخابات و مجلس حل و از آن ها گذار کرده ایم و کدام یک همچنان پابرجاست و چرخۀ ناتمام آن معضل در تاریخ مان هنوز جریان دارد.

سرخوشانه های دوران نامزدی انتخابات!

«آقا را باش، می خواد وکیل بشه!» یکی از یادداشت های انتقادی روزنامه است که در سال 1342 شمسی در روزنامۀ «اصفهان» چاپ شده و نگارندۀ آن نیز خود امینی است. امینی در نوشتۀ خود با زبانی تند و آتشین، زبانی که در جست وجوی خوشامد احدی نیست، به آن نامزدهایی که از راه های غیرقانونی و نامتعارف سعی در جمع کردن رای مردم دارند، می تازد. مخصوصاً منظورش نامزدهایی است که با دادن پول به مردم اقدام به جمع آوری رای می کنند.

در شماره ای دیگر نیز با همان زبان آذرین و سرشته با طنزی تلخ فضای انتخابات و تبلیغات نامزدها را نقد می کند. خبرنگار این مطلب، امینی، تیتر خبر را «ناگهان معجزه ای رخ داد و تمام اهالی شهر شرافتمند شدند!» قرار داده است. او نگاه انتقادی جالبی به پوسترهای انتخاباتی دارد. مقصود آن قبیل پوسترهایی است که هنوز هم گاه وبیگاه در جامعۀ امروزمان می بینیم. همان پوسترهایی که به جای پُرکشش بودن و معرفی درست و واقعی نامزد و اهدافش، غالباً مخاطب را دفع می کنند و حتی ممکن است بهانۀ طنزپردازی مردم بشوند.

از جمله عبارت ها و شعارهایی که در محیط تبلیغاتی و انتخاباتی شهر اصفهان نقد می شوند و از نظر روزنامه دلیل محکمی برای شایستگی یک نامزد نیست به این شرح است: یک نفر شعار تبلیغاتی اش را گذاشته است «شهر تشنۀ اصلاحات است». دیگری در معرفی خود گفته از خانواده ای «نجیب است». نامزد دیگری نوشته است که «تحصیلات» دارد. و یکی دیگر نیز عبارت «دایه ای دلسوزتر از مادر» را انتخاب کرده و با این شعار به میدان آمده است!

در واقع، نویسندۀ این نوشتار سعی دارد که مردم را برای انتخاب بهترین نمایندۀ مجلس راهنمایی کند. روزنامۀ «اصفهان» وظیفۀ خود می داند که به مردم آگاهی بدهد و بگوید برخی شعارها حتی اگر در ظاهر خوب و معقول به نظر برسند، از پس هر نامزدی برنمی آیند. برخی حرف های دوران تبلیغات از سر سرخوشی، خیال پردازانه و از طمع نامزدها برای راه یافتن به مجلس است و دیر یا زود رنگ می بازند. امینی می خواهد که مردم بدانند هرکسی انسانِ عمل نیست. مردم باید ببینند این شعار از کلام و تحلیل چه کسی به گوش می آید.

از دیدگاه این نویسنده و فرهنگ دوست اصفهانی انتخاب باید از روی آگاهی و هوشمندی باشد؛ چنان که در جایی خطاب به سیاست مداران می گوید بهترین معرف شما کارنامۀ عملتان است و مردم به خوبی این را تشخیص می دهند.

فرونشستن طوفان انتخابات و آغاز کار نمایندگان

بر اساس روایت هایی که کتاب «اصفهان از نگاه اصفهان» از نشریۀ امیرقلی امینی آورده است، می توان گفت این روزنامه نگار و تحلیلگر، پایان انتخابات و فرونشستن طوفان تبلیغات را آخر کار خود نمی دانست. یکی از اقدامات روزنامۀ «اصفهان» که نشان می داد بعد از انتخابات نیز نمایندگان را نقد می کند و خواسته های مردم را در نظر دارد، چاپ سخنرانی نمایندگان محسوب می شد.

در واقع، متن صحبت های نمایندگان مجلس را در «اصفهان» چاپ می کرد و البته در سرمقاله ها و نوشته های مختلف روزنامه به سراغ نقد و تحلیل آن ها می رفت. در کنار آن، مصاحبه های گوناگون نمایندگان را با نشریات کشور در «اصفهان» چاپ می کرد. از پوشش دادن بازدیدها و آمدوشدهای نمایندگان نیز غافل نبود. خودش نیز گفت وگو و روابط جدی با نمایندگان استان اصفهان داشت.

می توان گفت خبرنگاران و نویسندگان روزنامۀ «اصفهان» با برنامه ریزی ها و خط مشی تعیین شده از سوی امینی خواسته های مردم را به گوش نمایندگان می رساندند و عملکرد نمایندگان را نیز برای مردم انعکاس می دادند. در واقع، «اصفهان» پل مستحکمی بود که مردم و نمایندگان را به هم می رساند تا هرکدام با دنیا و جهان بینی دیگری تام و تمام آشنا شود. این روزنامه می کوشید تا مرزها و فاصلۀ بین مردم و نمایندگان را از بین ببرد، چون به درستی درک کرده بود که پشت کردن این دو گروه به هم چه عواقب و پیامدهایی می تواند برای شهر و البته کشور داشته باشد.

مطالبات فرهنگی مردم از سیاست مدارها

توجه به جوانان، دانش آموزان و معلمان مسایل مهمی بود که در صفحات و ستون های فرهنگی «اصفهان» پیگیری می شد. امینی در پیگیری مطالبات فرهنگی مردم به سراغ نمایندگان سیاسی استان اصفهان می رفت و تحقق خواسته های مردم را از آنان می خواست. دو ستونی که به مسایل جوانان و با رویکرد فرهنگی نظر داشت «نقش جوانی و مشکل جوانان» و «جوانان را دریابید» بود که دنباله دار بوده و در شماره های مختلف چاپ می شد.

کمی معلمان کارآزموده، معضل کمبود کتاب های درسی و اهمیت ساخت مدارس نو خاصه در مقطع دبیرستان از جملۀ آن مطالبات مردم بود که در «اصفهان» به کوشش امیرقلی امینی با دقت دنبال می شد. به جز آموزش وپرورش به آموزش عالی نیز نظر داشت. به طوری که، در سال 1343 شمسی یکی از ستون های فرهنگی خود را به مقاله ای با عنوان «دانشگاه اصفهان را باید توسعه داد» اختصاص داد که در آن نمایندگان مجلس خطاب شده بودند.

از دیگر موضوعاتی که روزنامه در حل آن پافشاری بسیاری داشت، وضع نامطلوب کتابخانه های اصفهان بود. در یکی از یادداشت های روزنامه با هدف جلب نظر نمایندگان مردم و سیاست مداران نصف جهان این تیتر زده شد: «وضع کتابخانۀ شهرداری را بررسی نمایید». افزایش سرانۀ مطالعۀ جوانان هدف مهمی بود که روزنامه بررسی اش می کرد و معتقد بود که بخشی از این مشکل با ساخت وساز کتابخانه های نو و ارتقای کمی و کیفی کتاب ها برطرف می شود؛ مسیله ای که نیازمند توجه نمایندگان مجلس و کارگزاران مردم در شهر بود.

به گزارش اکسیبو، مباحث فرهنگی «اصفهان» فراتر از این مطالبات مردمی بود و ابعاد متخلف دیگری چون سینما، تاریخ و هنر اصفهان و فرهنگ عمومی را نیز در بر می گرفت.

مرجع:

ابطحی، علیرضا و کیمیا کشتی آرا (1396)، «اصفهان از نگاه اصفهان»، اصفهان: مرکز اصفهان شناسی و خانه ملل و سازمان فرهنگی _ تفریحی شهرداری اصفهان.

پایان خبر اکسیبو