نمونه شکایت تشویش اذهان عمومی

تشویش اذهان عمومی، جرمی است که با انتشار اطلاعات نادرست یا خلاف واقع، آرامش فکری جامعه را بر هم می زند و می تواند حیثیت افراد و نهادها را تحت تأثیر قرار دهد. طرح شکایت بابت این جرم، مسیری حقوقی است که برای احقاق حق و اعاده حیثیت ضروری به نظر می رسد.

در دنیایی که اطلاعات به سرعت در حال جابجایی است، گاهی اخبار کذب و خلاف واقع می توانند آسیب های جبران ناپذیری به افراد و جامعه وارد کنند. جرم تشویش اذهان عمومی، یکی از این مفاهیم حقوقی است که به برهم زدن آرامش فکری و روانی جامعه از طریق انتشار اطلاعات نادرست اشاره دارد. افرادی که خود را قربانی این جرم می بینند، نیاز به راهنمایی جامع و کاربردی برای طی کردن مسیر دشوار شکایت دارند تا بتوانند با آگاهی و اطمینان کامل، گام های قانونی را بردارند. در این مقاله، خوانندگان با ابعاد گوناگون این جرم، تفاوت های آن با جرایم مشابه، مجازات های تعیین شده و به ویژه، نمونه های کاربردی از شکواییه در موقعیت های مختلف آشنا خواهند شد تا تجربه یک شکایت موفق و هدفمند را در این زمینه داشته باشند.

تشویش اذهان عمومی چیست؟ (تعریف حقوقی و ارکان جرم)

درک جرم تشویش اذهان عمومی، نیازمند شناخت دقیق مفهوم اذهان عمومی و سپس چگونگی برهم زدن آن است. این جرم، در لایه های مختلف جامعه، از سطوح فردی تا جمعی، می تواند تأثیرات مخربی بر جای بگذارد و شناخت آن، گام نخست برای مقابله با پیامدهای ناخواسته آن است.

تعریف دقیق اذهان عمومی

«اذهان عمومی» به مجموعه دیدگاه ها، باورها، احساسات و افکار جمعی مردم در یک جامعه، درباره مسائل گوناگون اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و … اطلاق می شود. این مفهوم، بازتاب دهنده برداشت ها و قضاوت های مشترکی است که افراد جامعه نسبت به وقایع، اشخاص یا نهادها دارند. هنگامی که سخن از اذهان عمومی به میان می آید، منظور، آن بخش از آگاهی جمعی است که به واسطه آن، جامعه واکنش های متفاوتی را در قبال مسائل مختلف از خود نشان می دهد.

تعریف تشویش اذهان عمومی

تشویش اذهان عمومی به معنای برهم زدن این دیدگاه ها و افکار جمعی مردم یا حتی مقامات رسمی، با قصد و عمد است. این برهم زدن معمولاً از طریق انتشار اخبار کذب، خلاف واقع یا اغراق آمیز صورت می گیرد که هدف اصلی آن، ایجاد نگرانی، اضطراب، بدبینی یا تغییر جهت افکار عمومی به سمت و سوی خاصی است. این جرم، به دلیل ماهیت خود، به امنیت روانی و اجتماعی جامعه آسیب می رساند و می تواند منجر به از بین رفتن اعتماد عمومی و ایجاد بی ثباتی شود.

ارکان جرم تشویش اذهان عمومی

برای اینکه عملی تحت عنوان جرم تشویش اذهان عمومی قرار گیرد، باید سه رکن اصلی تشکیل دهنده جرم وجود داشته باشد:

• رکن قانونی: رکن قانونی، مبنای حقوقی جرم را مشخص می کند. جرم تشویش اذهان عمومی در قوانین مختلفی مورد اشاره قرار گرفته است. ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات) یکی از مهم ترین مواد در این زمینه است که انتشار اکاذیب به قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی را جرم انگاری کرده است. همچنین، در شرایط خاص که تشویش اذهان عمومی با هدف برهم زدن امنیت کشور انجام شود، می تواند مشمول ماده ۵۱۱ قانون مجازات اسلامی قرار گیرد. در فضای مجازی نیز ماده ۱۸ قانون جرائم رایانه ای (معادل ماده ۷۴۶ قانون مجازات اسلامی) به این موضوع می پردازد.
• رکن مادی: رکن مادی به فعل یا ترک فعلی اشاره دارد که جرم را محقق می سازد. در جرم تشویش اذهان عمومی، رکن مادی شامل هرگونه اظهار، انتشار، توزیع، مکاتبه (کاغذی یا مجازی)، صحبت، گزارش یا توزیع اوراق چاپی یا خطی (با امضا یا بدون امضا) است که حاوی اکاذیب یا اعمال خلاف واقع باشد. مهم این است که این اقدامات، به هر شکلی، در دسترس عموم یا بخشی از جامعه قرار گیرد.
• رکن معنوی: رکن معنوی، به قصد و نیت مرتکب جرم باز می گردد. در این جرم، وجود سوءنیت خاص ضروری است. به این معنا که فرد باید با آگاهی از کذب بودن مطلب منتشر شده، و با قصد مشخص «اضرار به غیر» یا «تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی»، اقدام به انتشار آن کند. صرف انتشار مطلبی که کذب است، بدون اثبات قصد مجرمانه، ممکن است به تنهایی کافی نباشد. این قصد، به عنوان کلید اثبات جرم، در فرآیند رسیدگی قضایی به دقت بررسی می شود.

تشویش اذهان عمومی در فضای مجازی: تفاوت ها و شباهت ها

با گسترش روزافزون فضای مجازی و شبکه های اجتماعی، بستر ارتکاب جرم تشویش اذهان عمومی نیز ابعاد تازه ای به خود گرفته است. نکته مهم این است که ماهیت اصلی جرم، یعنی برهم زدن افکار عمومی با نشر اکاذیب، در فضای مجازی تفاوتی با فضای حقیقی ندارد. چه فردی مطلبی کذب را در یک روزنامه منتشر کند و چه در کانال تلگرامی یا صفحه اینستاگرام خود، اگر قصد و ارکان جرم محقق شود، عمل وی تشویش اذهان عمومی محسوب می گردد.

تنها تفاوت عمده، در ابزار ارتکاب جرم و نحوه جمع آوری دلایل است. در فضای مجازی، ابزارهایی مانند پلتفرم های اجتماعی، وب سایت ها، پیام رسان ها و ایمیل مورد استفاده قرار می گیرند و جمع آوری مستنداتی نظیر اسکرین شات ها، لینک ها، و سوابق دیجیتال برای اثبات جرم حیاتی است. ماده ۷۴۶ قانون مجازات اسلامی (ماده ۱۸ قانون جرائم رایانه ای) به طور خاص به نشر اکاذیب در سیستم های رایانه ای و مخابراتی پرداخته و مجازات آن را مشابه فضای حقیقی تعیین کرده است.

تفاوت های کلیدی: تشویش اذهان عمومی، نشر اکاذیب و افترا

در نظام حقوقی ایران، مفاهیم تشویش اذهان عمومی، نشر اکاذیب و افترا سه جرم متمایز اما نزدیک به هم هستند که اغلب با یکدیگر اشتباه گرفته می شوند. شناخت دقیق تفاوت های آن ها برای طرح شکایت صحیح و پیگیری قانونی بسیار حائز اهمیت است.

نشر اکاذیب

نشر اکاذیب به معنای انتشار اخبار دروغ و وقایع خلاف واقع به قصد ضرر رساندن به دیگری یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی است. دایره شمول نشر اکاذیب وسیع تر از افترا است؛ زیرا لازم نیست عمل انتسابی حتماً جنبه مجرمانه داشته باشد. همچنین، موضوع نشر اکاذیب می تواند کلی و مبهم باشد و لزوماً به فرد مشخصی انتساب داده نشود، بلکه می تواند به گروهی از افراد، یک نهاد یا حتی جامعه به طور کلی اشاره داشته باشد.

افترا

افترا جرمی است که طی آن، یک عمل مجرمانه (صراحتاً) به دیگری انتساب داده می شود، در حالی که انتساب دهنده نتواند صحت آن عمل را اثبات کند. در افترا، موضوع انتساب حتماً باید یک عمل مجرمانه باشد و این انتساب باید کاملاً صریح و مشخص به شخص یا اشخاص معین باشد. هدف از افترا، معمولاً لکه دار کردن حیثیت و آبروی فرد مورد اتهام است.

تشویش اذهان عمومی

تشویش اذهان عمومی جرمی است که هدف اصلی آن، برهم زدن افکار و آرامش جامعه با انتشار اخبار دروغ یا خلاف واقع است. در این جرم، ممکن است لزوماً ضرر مستقیم و مشخصی به فرد یا نهاد خاصی وارد نشود، اما هدف، ایجاد نگرانی و اضطراب در سطح جامعه و تأثیرگذاری بر دیدگاه های عمومی است. این جرم، گاهی نتیجه نشر اکاذیب است، اما گاهی نیز می تواند به تنهایی و با قصد برهم زدن اذهان عمومی، حتی بدون ضرر مستقیم به فرد خاص، محقق شود.

برای درک بهتر تفاوت ها، می توانیم از یک جدول مقایسه استفاده کنیم:

معیار	تشویش اذهان عمومی	نشر اکاذیب	افترا
قصد اصلی	برهم زدن افکار جامعه	اضرار به غیر یا تشویش اذهان	انتساب عمل مجرمانه و خدشه دار کردن حیثیت
موضوع	اخبار کذب/خلاف واقع	اخبار دروغ/وقایع خلاف واقع	انتساب صریح عمل مجرمانه
شخص مورد نظر	عموم مردم/مقامات رسمی	عموم، شخص حقیقی/حقوقی، مقامات رسمی	شخص حقیقی/حقوقی معین
نتیجه (لزوم ورود ضرر)	لزومی به ورود ضرر مادی/معنوی نیست	لزومی به ورود ضرر مادی/معنوی نیست	بدون نیاز به تحقق ضرر
ماده قانونی اصلی	ماده ۶۹۸، ۵۱۱، ۷۴۶	ماده ۶۹۸، ۷۴۶	ماده ۶۹۷

شناخت دقیق تفاوت میان تشویش اذهان عمومی، نشر اکاذیب و افترا نه تنها برای شاکی، بلکه برای وکیل و مرجع قضایی نیز اساسی است؛ زیرا هر یک مجازات ها و شرایط اثبات خاص خود را دارد و کوچکترین اشتباه در تشخیص، می تواند مسیر پرونده را تغییر دهد.

مجازات تشویش اذهان عمومی (بر اساس قوانین جاری ۱۴۰۴)

مجازات های تعیین شده برای جرم تشویش اذهان عمومی، نشان دهنده اهمیت قانون گذار برای حفظ آرامش و امنیت روانی جامعه است. این مجازات ها بر اساس مواد قانونی مختلفی تعیین می شوند که هر یک، با توجه به ابعاد و شدت جرم، تفاوت هایی دارند.

مجازات بر اساس ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی

طبق ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)، هر کس به قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی، اقدام به انتشار اکاذیب یا انتساب اعمال خلاف حقیقت کند (چه از طریق مکتوب، چه شفاهی، و چه در فضای واقعی یا مجازی)، علاوه بر اعاده حیثیت در صورت امکان، به یکی از مجازات های زیر محکوم خواهد شد:

• حبس تعزیری از دو ماه تا دو سال
• یا ۷۴ ضربه شلاق تعزیری

تعیین نوع و میزان مجازات در این ماده، به تشخیص قاضی دادگاه و با توجه به شرایط پرونده، شدت جرم و تأثیرات آن بر جامعه یا فرد زیان دیده صورت می گیرد.

مجازات در جرائم علیه امنیت کشور (ماده ۵۱۱)

در مواردی که تشویش اذهان عمومی با هدف برهم زدن امنیت و نظم کشور انجام شود، جرم ابعاد جدی تری به خود می گیرد و مشمول ماده ۵۱۱ قانون مجازات اسلامی خواهد بود. این ماده به طور خاص به تهدید به بمب گذاری هواپیما، کشتی و وسایل نقلیه عمومی یا ادعای بمب گذاری آن ها، با قصد برهم زدن امنیت کشور و تشویش اذهان عمومی می پردازد. مجازات در این حالت شامل:

• جبران خسارت وارد شده به دولت و اشخاص
• و حبس از شش ماه تا دو سال

این ماده، نشان دهنده نگاه ویژه قانون گذار به جرایمی است که مستقیماً امنیت ملی را هدف قرار می دهند و مجازات های سنگین تری را برای آن ها در نظر می گیرد.

مجازات در فضای مجازی (ماده ۷۴۶ قانون جرائم رایانه ای)

ماده ۷۴۶ قانون مجازات اسلامی (ماده ۱۸ قانون جرائم رایانه ای)، به طور اختصاصی به جرم نشر اکاذیب در سیستم های رایانه ای یا مخابراتی می پردازد. این ماده بیان می کند که هرکس به قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی، از طریق رایانه یا مخابرات اکاذیبی را منتشر کند یا اعمالی خلاف حقیقت را به کسی نسبت دهد، علاوه بر اعاده حیثیت (در صورت امکان)، به مجازات های زیر محکوم می شود:

• حبس از نود و یک روز تا دو سال
• یا جزای نقدی از ۲۰ میلیون ریال تا ۱۵۰ میلیون ریال
• یا هر دو مجازات

این ماده تأکید می کند که تفاوتی در ماهیت جرم و مجازات آن در فضای حقیقی و مجازی وجود ندارد و ابزار ارتکاب جرم (اینترنت یا رسانه های دیگر) تنها شیوه اجرای آن را تغییر می دهد.

تأثیر اعاده حیثیت و جبران خسارت

یکی از نکات مهم در مجازات های مربوط به تشویش اذهان عمومی و نشر اکاذیب، بحث «اعاده حیثیت» و «جبران خسارت» است. در اکثر موارد، قانون گذار علاوه بر مجازات کیفری (حبس یا شلاق/جزای نقدی)، متهم را ملزم به اعاده حیثیت نیز می کند. اعاده حیثیت به معنای بازگرداندن اعتبار و آبروی از دست رفته فرد زیان دیده است و می تواند از طریق انتشار تکذیبیه در همان رسانه ای که اکاذیب منتشر شده، صورت گیرد. همچنین، در صورتی که جرم منجر به ورود خسارت مادی یا معنوی به شاکی شود، جبران این خسارات نیز می تواند توسط دادگاه مورد حکم قرار گیرد. این تدابیر، با هدف حمایت کامل از قربانیان و بازگرداندن وضعیت به قبل از وقوع جرم اتخاذ می شوند.

نحوه شکایت از جرم تشویش اذهان عمومی (راهنمای گام به گام عملی)

برای فردی که خود را قربانی جرم تشویش اذهان عمومی می یابد، شروع فرآیند شکایت می تواند دلهره آور باشد. اما با یک راهنمای گام به گام و عملی، این مسیر دشوار قابل پیمایش خواهد بود. این مراحل، از جمع آوری مستندات تا پیگیری پرونده، به فرد کمک می کند تا با آگاهی و اطمینان بیشتری، حقوق خود را مطالبه کند.

گام اول: جمع آوری دلایل و مستندات

شروع مسیر شکایت، با جمع آوری شواهد و مدارکی است که ادعای شما را اثبات کند. این مرحله، سنگ بنای پرونده است و هرچه مستندات دقیق تر و کامل تر باشند، احتمال موفقیت بیشتر خواهد بود. انواع مستنداتی که می توانند مفید باشند عبارتند از:

• عکس و فیلم: در صورتی که تشویش اذهان عمومی از طریق تجمعات یا اقدامات میدانی صورت گرفته باشد.
• اسکرین شات: برای محتوای منتشر شده در شبکه های اجتماعی (اینستاگرام، تلگرام، توییتر)، وب سایت ها، یا پیام رسان ها. حتماً شامل تاریخ، زمان، نام کاربری/آدرس صفحه و متن کامل باشد.
• شهادت شهود: اگر شاهدانی از انتشار مطالب کذب یا تأثیر آن بر اذهان عمومی داشته اید.
• فایل صوتی و تصویری: مکالمات ضبط شده (با رعایت قوانین مربوط به استراق سمع)، فایل های صوتی منتشر شده در فضای مجازی.
• مدارک کتبی: نامه ها، شکواییه ها، گزارش ها، اوراق چاپی یا خطی که حاوی اکاذیب هستند.
• لینک و URL: برای محتوای آنلاین، ارائه لینک مستقیم به مطلب منتشر شده ضروری است.

هر مدرکی که کذب بودن ادعا، قصد تشویش و آسیب های وارد شده را نشان دهد، باید به دقت جمع آآوری و حفظ شود.

گام دوم: مشاوره با وکیل متخصص

در پرونده های حقوقی و کیفری، به ویژه آن هایی که ماهیت پیچیده و ظریفی مانند تشویش اذهان عمومی دارند، مشاوره و همراهی با یک وکیل متخصص کیفری یا وکیل جرائم رایانه ای (در صورت وقوع جرم در فضای مجازی) اهمیت فراوانی دارد. یک وکیل مجرب می تواند:

• دلایل و مستندات جمع آوری شده را بررسی و نقاط ضعف و قوت پرونده را ارزیابی کند.
• در تشخیص دقیق عنوان جرم (تشویش اذهان عمومی، نشر اکاذیب یا افترا) کمک کند تا شکایت به درستی طرح شود.
• در تنظیم شکواییه با رعایت تمام نکات حقوقی و قانونی، نقش حیاتی ایفا کند.
• در مراحل بعدی، از جمله تحقیقات مقدماتی، جلسات دادگاه و دفاع از حقوق شاکی، همراهی و وکالت کند.

تجربه یک وکیل می تواند مسیر پیچیده دادرسی را برای شاکی هموارتر و شانس موفقیت را افزایش دهد.

گام سوم: تنظیم شکواییه

شکواییه، سند رسمی آغازگر فرآیند قضایی است و باید با دقت و جامعیت کامل تنظیم شود. یک شکواییه خوب باید شامل موارد زیر باشد:

1. مشخصات کامل شاکی: نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شماره شناسنامه، آدرس و شماره تماس.
2. مشخصات کامل مشتکی عنه (متهم): در صورت اطلاع، نام و نام خانوادگی، آدرس و سایر اطلاعات شناسایی. اگر مشتکی عنه ناشناس باشد، باید این موضوع قید شود تا تحقیقات برای شناسایی او انجام گیرد (به ویژه در فضای مجازی).
3. عنوان جرم: به طور دقیق ذکر شود (مثلاً: تشویش اذهان عمومی).
4. شرح واقعه: شرحی دقیق، مستند و بدون ابهام از آنچه اتفاق افتاده است. شامل زمان، تاریخ، مکان (یا بستر مجازی)، نحوه انتشار اکاذیب و جزئیات مربوط به قصد مشتکی عنه. این بخش باید به گونه ای باشد که قاضی بتواند تصویر روشنی از جرم داشته باشد.
5. دلایل و مستندات: فهرست کاملی از تمامی مدارک جمع آوری شده (اسکرین شات ها، شهادت شهود، لینک ها و…).
6. خواسته شاکی: به طور واضح بیان شود که شاکی چه درخواستی از دادگاه دارد (مثلاً: تعقیب کیفری و مجازات مشتکی عنه، اعاده حیثیت، جبران خسارت).
7. استناد به مواد قانونی: اشاره به مواد قانونی مرتبط (مانند ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی یا ماده ۷۴۶).

یک شکواییه جامع و صحیح، اولین گام محکم در مسیر احقاق حق است.

گام چهارم: ثبت شکواییه در سامانه ثنا

پس از تنظیم شکواییه، نوبت به ثبت آن می رسد. در حال حاضر، تمامی شکواییه ها و لوایح قضایی باید از طریق سامانه خدمات الکترونیک قضایی (ثنا) ثبت شوند. ابتدا باید در این سامانه ثبت نام کرده و حساب کاربری فعال داشته باشید. سپس می توانید با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، شکواییه تنظیم شده را به همراه مدارک و مستندات، به صورت الکترونیکی ثبت کنید. در این دفاتر، کارکنان مربوطه، شکواییه را بررسی، اسکن و بارگذاری کرده و کد رهگیری به شما ارائه می دهند. این کد برای پیگیری پرونده ضروری است.

گام پنجم: پیگیری پرونده

پس از ثبت شکواییه، پرونده وارد مراحل دادرسی می شود:

1. ارجاع به دادیاری/بازپرسی: پرونده ابتدا به یکی از شعب دادیاری یا بازپرسی دادسرای مربوطه ارجاع می شود.
2. تحقیقات مقدماتی: دادیار یا بازپرس، تحقیقات لازم را برای روشن شدن ابعاد جرم انجام می دهد. این مرحله می تواند شامل احضار شاکی و مشتکی عنه، استماع اظهارات، بررسی مستندات و جمع آوری اطلاعات بیشتر باشد. در این مرحله، هویت مشتکی عنه در صورت ناشناس بودن، توسط مراجع قضایی و پلیس فتا (در جرائم سایبری) شناسایی می شود.
3. صدور قرار: پس از اتمام تحقیقات، بازپرس یا دادیار اقدام به صدور قرار می کند. این قرار می تواند قرار جلب به دادرسی (در صورت احراز وقوع جرم)، قرار منع تعقیب (در صورت عدم احراز جرم) یا قرار موقوفی تعقیب باشد.
4. کیفرخواست: در صورت صدور قرار جلب به دادرسی، پرونده برای صدور کیفرخواست به دادستان ارسال می شود. با صدور کیفرخواست، پرونده از دادسرا به دادگاه کیفری ارجاع می یابد.
5. دادگاه: در دادگاه کیفری، جلسات رسیدگی برگزار می شود و قاضی با شنیدن دفاعیات طرفین و بررسی مجدد مستندات، رأی نهایی را صادر می کند. این رأی می تواند شامل محکومیت یا برائت باشد.

پیگیری مستمر پرونده از طریق سامانه ثنا و حضور فعال در جلسات (مستقل یا به همراه وکیل) از اهمیت بالایی برخوردار است.

مدارک و مستندات ضروری برای ثبت شکایت

برای اینکه مسیر شکایت تشویش اذهان عمومی به بهترین نحو طی شود، آماده سازی و ارائه مدارک و مستندات کامل و دقیق از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. این مدارک، پایه های اثبات جرم را تشکیل می دهند و به دادگاه در درک ابعاد واقعه کمک شایانی می کنند.

• مدارک هویتی شاکی: اصل و کپی کارت ملی و شناسنامه شاکی. در صورتی که شاکی شخص حقوقی باشد (مانند شرکت)، مدارک ثبتی شرکت، آگهی آخرین تغییرات و معرفی نامه نماینده قانونی آن مورد نیاز است.
• وکالت نامه: در صورتی که شکایت از طریق وکیل انجام می شود، اصل وکالت نامه وکیل پایه یک دادگستری که مهر و امضای وکیل را داشته باشد، الزامی است.
• اصل یا کپی برابر اصل شده مستندات جرم: این بخش، مهمترین قسمت مدارک است و شامل هرگونه سندی است که نشان دهنده وقوع جرم و انتساب آن به مشتکی عنه باشد. این مستندات می توانند شامل موارد زیر باشند:
  • متون منتشر شده در روزنامه ها، مجلات، اطلاعیه ها یا هرگونه اوراق چاپی و خطی.
  • اسکرین شات های دقیق از صفحات وب سایت ها، کانال های تلگرامی، صفحات اینستاگرام، توییتر، فیسبوک و سایر شبکه های اجتماعی که حاوی مطالب کذب هستند. این اسکرین شات ها باید شامل تاریخ و ساعت انتشار، نام کاربری یا آیدی منتشرکننده، و متن کامل مطلب باشند.
  • لینک های مستقیم (URL) به مطالب آنلاین منتشر شده.
  • فایل های صوتی یا تصویری که در آن ها مطالب کذب اظهار یا منتشر شده است.
  • رونوشت پیامک ها یا ایمیل های حاوی اکاذیب.
• شهادت شهود: در صورتی که افرادی شاهد انتشار مطالب کذب یا تأثیر آن بر اذهان عمومی بوده اند، باید مشخصات کامل آن ها (نام، نام خانوادگی، نام پدر، آدرس و شماره تماس) به همراه شرح مختصری از شهادت شان ارائه شود.
• هرگونه دلیل اثبات کذب بودن ادعا: شاکی باید مدارکی ارائه دهد که نشان دهد ادعاهای مطرح شده توسط مشتکی عنه، خلاف واقع و کذب بوده است. این مدارک می تواند شامل اسناد رسمی، گزارش های کارشناسی، گواهی ها یا هر مدرک معتبر دیگری باشد که صحت ادعای شاکی را تأیید کند.

تهیه و تنظیم دقیق این مدارک، گامی اساسی در موفقیت پرونده شکایت تشویش اذهان عمومی است و نقش مؤثری در اثبات جرم و احقاق حق شاکی خواهد داشت.

نمونه شکایت تشویش اذهان عمومی: متونی برای هر موقعیت

تنظیم یک شکواییه دقیق و حقوقی، نیازمند آگاهی از ساختار و محتوای صحیح آن است. در ادامه، نمونه هایی از شکواییه تشویش اذهان عمومی در موقعیت های مختلف ارائه می شود که می تواند راهگشای افراد در تنظیم شکایتشان باشد. هر یک از این نمونه ها، با توجه به شرایط خاص جرم، تنظیم شده اند.

نمونه ۱: شکواییه تشویش اذهان عمومی (سنتی / عمومی)

این نمونه برای مواردی است که جرم تشویش اذهان عمومی در فضای حقیقی، مثلاً از طریق توزیع اوراق چاپی، سخنرانی یا گزارشات شفاهی اتفاق افتاده است. در این شرایط، چالش اصلی، جمع آوری شهود و مستندات فیزیکی است.

به نام خدا

ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب [نام شهرستان]

با سلام و احترام،

موضوع شکایت: تشویش اذهان عمومی و نشر اکاذیب

شاکی: [نام و نام خانوادگی شاکی، نام پدر، کد ملی، شماره شناسنامه، آدرس کامل، شماره تماس]

مشتکی عنه: [نام و نام خانوادگی مشتکی عنه، نام پدر، آدرس کامل، شماره تماس (در صورت اطلاع) – در غیر این صورت: نامشخص، تقاضای تحقیق و شناسایی دارم.]

شرح واقعه:

به استحضار می رساند، در تاریخ [تاریخ وقوع جرم]، مشتکی عنه فوق الذکر، در [مکان وقوع جرم، مثلاً: محل کار، یک گردهمایی عمومی در پارک، جلوی درب منزل شاکی] اقدام به [توضیح نحوه انتشار، مثلاً: توزیع برگه هایی با محتوای کذب، سخنرانی و اظهارات شفاهی، نصب اعلامیه هایی بر روی دیوار] نموده است. محتوای این [اوراق/سخنان] شامل [ذکر دقیق اکاذیب منتشر شده، مثلاً: اتهامات ناروا و خلاف واقع درباره سوءاستفاده مالی اینجانب از اموال عمومی/اتهام کلاهبرداری به شرکت اینجانب/اظهارات دروغ درباره بیماری واگیردار در منطقه] بوده که به وضوح کذب و بی اساس است. این اقدام مشتکی عنه، با قصد برهم زدن آرامش فکری ساکنان منطقه و تشویش اذهان عمومی نسبت به اینجانب/شرکت اینجانب/مقامات رسمی، انجام شده است. گواه این مدعا، [ذکر دلایل، مثلاً: ناراحتی و نگرانی های ایجاد شده در میان همسایگان/کاهش ناگهانی مراجعه مشتریان به شرکت/ایجاد شایعات بی اساس در سطح شهر] است که عواقب سوئی برای اینجانب/شرکت اینجانب در پی داشته است.

دلایل و مدارک:

1. کپی برابر اصل برگه های منتشر شده (در صورت وجود).
2. شهادت شهود (نام و مشخصات شهود در صورت امکان ارائه شود).
3. سایر مستندات (مثلاً گزارشات محلی، عکس یا فیلم از صحنه).
4. کپی کارت ملی و شناسنامه شاکی.

خواسته:

لذا با توجه به مراتب فوق و مستنداً به ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی، تقاضای تعقیب کیفری، رسیدگی و مجازات مشتکی عنه به دلیل ارتکاب جرم تشویش اذهان عمومی و نشر اکاذیب، و همچنین اعاده حیثیت و جبران خسارات وارده، مورد استدعاست.

با تشکر و احترام

[امضای شاکی] [تاریخ]

نمونه ۲: شکواییه تشویش اذهان عمومی در فضای مجازی (اینستاگرام، تلگرام، وب سایت)

این نمونه برای زمانی است که جرم در پلتفرم های آنلاین رخ داده است. در اینجا، دقت در جمع آوری اسکرین شات ها و آدرس های دیجیتال از اهمیت بالایی برخوردار است.

به نام خدا

ریاست محترم دادسرای جرائم رایانه ای [نام شهرستان]

با سلام و احترام،

موضوع شکایت: تشویش اذهان عمومی و نشر اکاذیب در فضای مجازی

شاکی: [نام و نام خانوادگی شاکی، نام پدر، کد ملی، شماره شناسنامه، آدرس کامل، شماره تماس]

مشتکی عنه: [نام کاربری/آیدی، آدرس صفحه/کانال/وب سایت، نام و نام خانوادگی (در صورت اطلاع) – در غیر این صورت: نامشخص، تقاضای تحقیق و شناسایی هویت با استعلام از پلیس فتا و مراجع مربوطه دارم.]

شرح واقعه:

به استحضار می رساند، مشتکی عنه فوق الذکر، در تاریخ [تاریخ دقیق انتشار]، در صفحه/کانال [نام صفحه/کانال/وب سایت] در [نام پلتفرم، مثلاً: شبکه اجتماعی اینستاگرام/پیام رسان تلگرام/وب سایت خبری]، به آدرس [لینک کامل URL مطلب منتشر شده]، اقدام به انتشار مطالب کذب و خلاف واقع درباره [ذکر دقیق موضوع اکاذیب، مثلاً: شیوه مدیریت اینجانب در شرکت، فساد مالی در مجموعه کاری، کیفیت پایین محصولات تولیدی] نموده است. متن منتشر شده در اسکرین شات های پیوست کاملاً مشخص است [ذکر دقیق متن یا خلاصه ای از آن]. این مطالب، با قصد مشخص تشویش اذهان عمومی کاربران فضای مجازی نسبت به حیثیت و اعتبار اینجانب/مجموعه کاری اینجانب و با علم به کذب بودن آن، صورت گرفته است. متعاقباً، این نشر اکاذیب منجر به [ذکر عواقب، مثلاً: کاهش اعتماد مشتریان، دریافت پیام ها و نظرات منفی، آسیب به شهرت حرفه ای اینجانب] گردیده است.

دلایل و مدارک:

1. چندین اسکرین شات دقیق و کامل از مطلب منتشر شده (شامل تاریخ، زمان، نام کاربری و متن).
2. لینک مستقیم به مطلب منتشر شده.
3. کپی کارت ملی و شناسنامه شاکی.
4. در صورت نیاز، اطلاعات تکمیلی برای شناسایی هویت مشتکی عنه (مثلاً IP آدرس، اطلاعات پروفایل).

خواسته:

لذا با عنایت به مراتب معروضه و مستنداً به ماده ۷۴۶ قانون مجازات اسلامی (ماده ۱۸ قانون جرائم رایانه ای)، تقاضای شناسایی و تعقیب کیفری مشتکی عنه، مجازات قانونی و همچنین اعاده حیثیت از طریق انتشار تکذیبیه در همان بستر، و جبران خسارات مادی و معنوی وارده، مورد تقاضاست.

با تشکر و احترام

[امضای شاکی] [تاریخ]

نمونه ۳: شکواییه تشویش اذهان عمومی توسط شخص حقوقی (شرکت)

این نمونه برای مواقعی است که یک شرکت یا سازمان، قربانی جرم تشویش اذهان عمومی شده و اعتبار و فعالیت های آن آسیب دیده است.

به نام خدا

ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب [نام شهرستان]

با سلام و احترام،

موضوع شکایت: تشویش اذهان عمومی و نشر اکاذیب علیه شخص حقوقی

شاکی: [نام کامل شرکت/سازمان] به شماره ثبت [شماره ثبت شرکت]، به نمایندگی آقای/خانم [نام و نام خانوادگی نماینده قانونی] فرزند [نام پدر] به کد ملی [کد ملی]، به نشانی [آدرس کامل شرکت]، شماره تماس [شماره تماس شرکت].

مشتکی عنه: [نام و نام خانوادگی/نام شخص حقوقی مشتکی عنه (در صورت اطلاع)، آدرس – در غیر این صورت: نامشخص، تقاضای تحقیق و شناسایی دارم.]

شرح واقعه:

به استحضار می رساند، شرکت [نام شرکت] به عنوان یک شرکت معتبر فعال در حوزه [ذکر حوزه فعالیت]، همواره سعی در ارائه خدمات/محصولات با کیفیت داشته است. متأسفانه در تاریخ [تاریخ وقوع جرم]، مشتکی عنه فوق الذکر، اقدام به انتشار [توضیح نحوه انتشار، مثلاً: اطلاعیه ای کذب، خبری دروغ در وب سایت خود، نامه نگاری با مشتریان شرکت] مبنی بر [ذکر دقیق اکاذیب، مثلاً: غیرقانونی بودن فعالیت های شرکت، استفاده از مواد اولیه نامرغوب، مشکلات مالی و ورشکستگی قریب الوقوع] نموده است. این اقدام با علم به کذب بودن مطالب و به قصد اضرار به حیثیت تجاری و تشویش اذهان عمومی مشتریان و شرکای تجاری این شرکت صورت گرفته است. پیامدهای این عمل مجرمانه شامل [ذکر عواقب، مثلاً: کاهش شدید اعتماد مشتریان، لغو قراردادها، افت فروش، آسیب به برند و شهرت شرکت] بوده که خسارات مادی و معنوی قابل توجهی را به شرکت وارد آورده است. مدارک پیوست، از جمله روزنامه رسمی و پروانه های کسب، قانونی بودن و اعتبار فعالیت های شرکت را به وضوح اثبات می کند.

دلایل و مدارک:

1. کپی برابر اصل مدارک ثبتی شرکت و آگهی آخرین تغییرات.
2. معرفی نامه نماینده قانونی شرکت.
3. اصل یا کپی برابر اصل اطلاعیه/خبر کذب منتشر شده.
4. اسکرین شات ها و لینک های مربوط به انتشار اکاذیب در فضای مجازی (در صورت وجود).
5. گزارش حسابرسی یا سایر مستندات برای اثبات خسارات مادی وارده.
6. کپی کارت ملی نماینده قانونی.

خواسته:

لذا با توجه به مراتب فوق و مستنداً به ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی (و ماده ۷۴۶ در صورت وقوع در فضای مجازی)، تقاضای رسیدگی، تعقیب کیفری و مجازات مشتکی عنه به دلیل ارتکاب جرم تشویش اذهان عمومی و نشر اکاذیب علیه شخص حقوقی، اعاده حیثیت از طریق انتشار تکذیبیه در همان بستر و جبران کلیه خسارات مادی و معنوی وارده به شرکت، مورد استدعاست.

با تشکر و احترام

[نام و امضای نماینده قانونی شرکت] [سمت در شرکت] [تاریخ]

لایحه دفاعیه جرم تشویش اذهان عمومی: نکاتی برای متهمان

مواجه شدن با اتهام تشویش اذهان عمومی، تجربه ای دشوار برای متهم است. در این شرایط، ارائه یک لایحه دفاعیه قوی و مستند، می تواند نقش حیاتی در تغییر مسیر پرونده و اثبات بی گناهی یا تخفیف مجازات ایفا کند. این بخش، به متهمان کمک می کند تا با دیدی روشن تر، به دفاع از خود بپردازند.

اهمیت لایحه دفاعیه

لایحه دفاعیه، فرصتی است برای متهم که روایت خود را از ماجرا به دادگاه ارائه دهد و به اتهامات وارد شده پاسخ دهد. این لایحه باید به گونه ای تنظیم شود که ابهامات موجود را رفع کند، دلایل و مستندات متهم را به وضوح بیان کند و در نهایت، قاضی را متقاعد به برائت یا کاهش میزان مجازات نماید. یک لایحه دفاعیه قوی، می تواند تأثیر زیادی بر تصمیم گیری نهایی قاضی داشته باشد.

نکات کلیدی در تنظیم لایحه دفاعیه

برای تنظیم یک لایحه دفاعیه مؤثر، رعایت نکات زیر ضروری است:

1. اثبات عدم سوءنیت: یکی از ارکان اصلی جرم تشویش اذهان عمومی، وجود سوءنیت خاص (قصد اضرار یا تشویش) است. متهم باید تلاش کند تا نشان دهد که عمل او بدون این قصد مجرمانه صورت گرفته است. مثلاً ممکن است هدف او اطلاع رسانی بوده و نه تخریب.
2. اثبات صحت مطالب: اگر متهم بتواند صحت مطالبی را که منتشر کرده است، اثبات کند، جرم تشویش اذهان عمومی یا نشر اکاذیب منتفی خواهد شد. ارائه مدارک و شواهد معتبر برای اثبات صحت ادعاها در این مرحله بسیار مهم است.
3. اثبات عدم قابلیت تشویش: گاهی اوقات، مطالب منتشر شده به قدری بی اهمیت یا غیرقابل باور هستند که قابلیت تشویش اذهان عمومی را ندارند. متهم می تواند بر این نکته تأکید کند که مطالب او، تأثیر واقعی و جدی بر افکار عمومی نداشته است.
4. شرح دقیق واقعه از دیدگاه متهم: متهم باید به طور کامل و با جزئیات، روایت خود را از آنچه اتفاق افتاده است، بیان کند. این شرح باید شفاف، منطقی و مستند باشد.
5. استناد به قوانین و اصول حقوقی: وکیل متهم می تواند با استناد به اصول حقوقی مانند اصل برائت، لزوم تفسیر مضیق قوانین جزایی و ماده قانونی مربوطه، به نفع موکل خود استدلال کند.
6. استفاده از شواهد و مدارک: هرگونه مدرک (پیامک، ایمیل، شاهد، سند) که دفاعیات متهم را تقویت کند، باید به پیوست لایحه ارائه شود.

نمونه ای از آغاز لایحه دفاعیه

به نام خدا

ریاست محترم شعبه [شماره شعبه] دادگاه کیفری دو [نام شهرستان]

با سلام و احترام،

موضوع: لایحه دفاعیه در خصوص پرونده کلاسه [شماره کلاسه پرونده] و کیفرخواست شماره [شماره کیفرخواست] صادره از سوی دادسرای محترم [نام شهرستان]، دائر بر اتهام تشویش اذهان عمومی و نشر اکاذیب علیه موکل [نام و نام خانوادگی متهم].

متهم: [نام و نام خانوادگی متهم، کد ملی، آدرس کامل]

وکیل متهم: [نام و نام خانوادگی وکیل (در صورت وجود)]

شاکی: [نام و نام خانوادگی شاکی]

شرح دفاعیات:

احتراما، به استحضار عالی می رساند، موکل اینجانب (یا اینجانب به عنوان متهم) ضمن احترام به مرجع قضایی و اقرار به [ذکر بخشی از واقعه که متهم قبول دارد، مثلاً: انتشار مطلب یا ابراز نظر در مورد موضوعی خاص]، مراتب برائت خود را از اتهام تشویش اذهان عمومی و نشر اکاذیب به دلایل و جهات مشروحه ذیل اعلام می دارد و تقاضای دقت نظر و بررسی عادلانه را از محضر محترم دادگاه دارد:

1. عدم وجود سوءنیت خاص: اینجانب هرگز قصد اضرار به شخص شاکی یا تشویش اذهان عمومی را نداشته ام. انگیزه اینجانب از [ذکر اقدام انجام شده، مثلاً: انتشار این مطلب در فضای مجازی، بیان این سخنان] صرفاً [ذکر انگیزه واقعی، مثلاً: اطلاع رسانی، بیان دیدگاه شخصی، انتقاد سازنده در چهارچوب قوانین، دفاع از خود در برابر اتهامات قبلی] بوده است.
2. صحت مطالب منتشر شده: تمامی مطالبی که توسط اینجانب منتشر شده، [ذکر منبع و اثبات صحت، مثلاً: بر اساس مستندات موثق و قابل اثبات، برگرفته از گزارش های رسمی، اظهارات شاهدان عینی] بوده و خلاف واقع نیست. [ارائه مستندات اثبات کننده].
3. عدم قابلیت تشویش اذهان: با توجه به [ذکر دلیل، مثلاً: محدود بودن دایره مخاطبین، ماهیت غیرجدی مطلب، عدم تأثیرگذاری بر افکار عمومی]، اقدام اینجانب به هیچ عنوان قابلیت برهم زدن اذهان عمومی یا ایجاد ضرر جدی را نداشته است.

نتیجه گیری:

با توجه به مراتب معروضه و مستنداً به اصل برائت، عدم احراز ارکان متشکله جرم تشویش اذهان عمومی و نشر اکاذیب، و دلایل ارائه شده، تقاضای صدور حکم برائت موکل (اینجانب) از محضر محترم دادگاه مورد استدعاست.

با تجدید احترام

[امضای متهم/وکیل متهم] [تاریخ]

رای وحدت رویه و آرای مشابه قضایی در پرونده های تشویش اذهان عمومی

آرای وحدت رویه دیوان عالی کشور و آرای مشابه قضایی، نقش مهمی در تبیین و یکسان سازی رویه قضایی در پرونده های مشابه دارند. این آرا، به قضات کمک می کنند تا در مواجهه با موارد خاص، تفسیری واحد از قانون داشته باشند و به شاکیان و متهمان نیز کمک می کنند تا با ابعاد حقوقی و قضایی جرم، عمیق تر آشنا شوند.

اهمیت آرای وحدت رویه

«رای وحدت رویه» از سوی هیئت عمومی دیوان عالی کشور صادر می شود و به دلیل الزام آور بودن برای تمامی محاکم، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این آرا، در مواردی که برداشت های مختلفی از یک قانون در شعب مختلف دادگاه ها وجود دارد، صادر می شوند تا یکنواختی رویه قضایی را تضمین کنند. در پرونده های مربوط به تشویش اذهان عمومی و نشر اکاذیب، آرای وحدت رویه می توانند در تفسیر مواد قانونی، شرایط اثبات جرم، تمایز آن با جرایم مشابه و حتی در تعیین مجازات، راهگشا باشند. استناد به این آرا در شکواییه ها یا لوایح دفاعیه، می تواند به تقویت استدلال های حقوقی کمک شایانی کند.

نمونه ای از رای وحدت رویه یا آرای مشابه

تصور کنید پرونده ای مطرح می شود که در آن، فردی متهم به تشویش اذهان عمومی از طریق انتشار مطلبی در یک رسانه شده است. در این شرایط، ممکن است چنین رای قضایی صادر شود که به فهم بهتری از موضوع کمک کند:

در پرونده ای که متهم با انتشار مطلبی در رسانه [نام رسانه/پلتفرم]، ادعای کذب بودن محصولات شرکت [نام شرکت] را مطرح کرده و این امر منجر به کاهش اعتبار و زیان به شرکت شده است، دادگاه با بررسی مستندات ارائه شده توسط شاکی (مدارک ثبت شرکت، پروانه های بهداشتی و نظایر آن که صحت فعالیت های شرکت را اثبات می کرد) و عدم ارائه دلایل موجه از سوی متهم برای اثبات صحت ادعاهای خود، حکم به محکومیت متهم به اتهام نشر اکاذیب و تشویش اذهان عمومی صادر نمود. در این پرونده، سوءنیت خاص متهم به دلیل تلاش برای تخریب عمدی حیثیت شرکت و عدم اثبات صحت مطالب، محرز گردید و دادگاه علاوه بر مجازات حبس، متهم را ملزم به اعاده حیثیت از طریق انتشار تکذیبیه در همان رسانه محکوم کرد. این رأی بر اساس ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی و با توجه به تأثیر مخرب بر اذهان عمومی و اضرار به شخص حقوقی صادر شده است.

این نمونه، نشان می دهد که چگونه دادگاه با در نظر گرفتن ارکان جرم (رکن مادی انتشار، رکن معنوی سوءنیت و رکن قانونی)، به اثبات جرم و صدور حکم می پردازد. همچنین، بر اهمیت مستندات و نقش آن ها در اثبات کذب بودن ادعاها یا صحت آن ها تأکید می کند.

نتیجه گیری و توصیه پایانی

تشویش اذهان عمومی، جرمی با ابعاد گسترده است که می تواند آرامش روانی و اعتماد عمومی را خدشه دار کند. همانطور که در این مقاله بررسی شد، درک دقیق ابعاد حقوقی این جرم، تفاوت های آن با نشر اکاذیب و افترا، و آگاهی از مجازات های قانونی، برای هر فردی که خود را درگیر چنین موقعیتی می یابد، حیاتی است. مسیر شکایت، از جمع آوری دقیق مستندات و تنظیم هوشمندانه شکواییه گرفته تا پیگیری مستمر پرونده در مراجع قضایی، گام های مهمی هستند که نیاز به دقت و دانش حقوقی دارند.

با مطالعه این راهنما، درک می شود که چگونه یک فرد می تواند با مسلح شدن به اطلاعات صحیح و نمونه های کاربردی، به بهترین شکل ممکن از حقوق خود دفاع کند. اما باید همواره به یاد داشت که پیچیدگی های حقوقی این پرونده ها، به ویژه در عصر حاضر که فضای مجازی نقش پررنگی در انتشار اطلاعات دارد، می تواند بسیار زیاد باشد. از این رو، اکیداً توصیه می شود که قبل از هرگونه اقدام، از مشاوره حقوقی تخصصی با وکلای مجرب در زمینه جرائم کیفری و رایانه ای بهره مند شوید. تجربه و دانش یک وکیل، می تواند مسیر دشوار احقاق حق را هموارتر ساخته و شانس موفقیت در پرونده را به طور چشمگیری افزایش دهد. به امید آنکه این مقاله، گامی مؤثر در افزایش آگاهی عمومی و یاری رساندن به کسانی باشد که در پی احقاق حق خود در برابر تشویش اذهان عمومی هستند.