آیا ارضا شدن برای دیسک کمر ضرر دارد؟

به طور کلی ارگاسم یا ارضا شدن به خودی خود برای دیسک کمر مضر نیست. با این حال برخی از فعالیت های جنسی و موقعیت های خاص ممکن است به دلیل حرکات و فشارهای نامناسب درد کمر را تشدید کرده یا علائم دیسک کمر را بدتر کنند. مهم است که افراد مبتلا به دیسک کمر موقعیت های جنسی مناسب را انتخاب کرده و از حرکات ناگهانی و شدید که فشار زیادی به کمر وارد می کنند خودداری کنند. در این مقاله به بررسی جامع دیسک کمر علائم تشخیص درمان و ارتباط آن با فعالیت جنسی و ارگاسم می پردازیم تا به شما در درک بهتر این موضوع و مدیریت صحیح آن کمک کنیم. با نیکان فارمد مهر همراه باشید.

دیسک کمر چیست؟

ستون فقرات شما از استخوان های کوچکی به نام مهره تشکیل شده است که روی هم قرار گرفته اند. بین این مهره ها ساختارهای بالشتک مانندی به نام دیسک بین مهره ای وجود دارد. دیسک ها به عنوان ضربه گیر عمل کرده و به ستون فقرات اجازه حرکت و انعطاف پذیری می دهند. هر دیسک از دو بخش تشکیل شده است :

• حلقه فیبری : لایه بیرونی سخت و محکم دیسک که از رشته های قوی کلاژن تشکیل شده و هسته داخلی را در بر می گیرد.
• هسته پالپوس : بخش داخلی نرم و ژله ای دیسک که عمدتاً از آب و پروتئوگلیکان ها تشکیل شده و خاصیت ارتجاعی و ضربه گیری دیسک را تامین می کند.

فتق دیسک کمر (دیسک کمر) زمانی اتفاق می افتد که حلقه فیبری دیسک پاره شده یا ضعیف شود و هسته پالپوس از جای خود بیرون زده و به کانال نخاعی یا ریشه های عصبی فشار وارد کند. این فشار می تواند منجر به درد التهاب و سایر علائم آزاردهنده شود. دیسک کمر معمولاً در ناحیه کمر (ناحیه لومبار) رخ می دهد زیرا این ناحیه از ستون فقرات بیشترین وزن بدن را تحمل می کند و بیشتر در معرض حرکات و فشارهای مختلف قرار دارد.

علل ایجاد دیسک کمر

دیسک کمر می تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود اما شایع ترین علت آن فرسایش و تخریب تدریجی دیسک در اثر افزایش سن و استهلاک است. با گذشت زمان دیسک ها آب خود را از دست داده و انعطاف پذیری خود را از دست می دهند حلقه فیبری ضعیف تر شده و احتمال پارگی آن بیشتر می شود.

سایر عوامل موثر در ایجاد دیسک کمر عبارتند از :

• آسیب های ناگهانی و ضربه های شدید به کمر : بلند کردن اجسام سنگین به روش نادرست حرکات چرخشی ناگهانی تصادفات رانندگی یا افتادن می توانند باعث پارگی دیسک شوند.
• وضعیت بدنی نامناسب : نشستن یا ایستادن طولانی مدت در حالت نامناسب قوز کردن و عدم رعایت اصول ارگونومی می تواند فشار زیادی به دیسک های کمر وارد کند.
• اضافه وزن و چاقی : وزن اضافی فشار بیشتری را بر دیسک های کمر وارد می کند و خطر آسیب دیدگی را افزایش می دهد.
• ضعف عضلات کمر و شکم : عضلات قوی کمر و شکم از ستون فقرات حمایت می کنند و به حفظ وضعیت بدنی مناسب کمک می کنند. ضعف این عضلات می تواند خطر دیسک کمر را افزایش دهد.
• عوامل ژنتیکی : برخی افراد به طور ژنتیکی مستعد ابتلا به دیسک کمر هستند.
• سیگار کشیدن : نیکوتین موجود در سیگار جریان خون به دیسک ها را کاهش می دهد و روند تخریب دیسک را تسریع می کند.
• فعالیت های تکراری و فشاری : مشاغلی که نیاز به بلند کردن اجسام سنگین خم شدن و چرخیدن مکرر دارند خطر دیسک کمر را افزایش می دهند.

علائم دیسک کمر

علائم دیسک کمر می تواند بسیار متنوع باشد و بسته به محل و شدت فشار دیسک بر روی عصب متفاوت باشد. شایع ترین علامت دیسک کمر درد کمر است. این درد معمولاً در ناحیه پایین کمر احساس می شود و ممکن است به باسن ران و ساق پا انتشار پیدا کند. درد دیسک کمر اغلب با فعالیت بدنی سرفه عطسه یا نشستن طولانی مدت تشدید می شود و با استراحت و دراز کشیدن بهبود می یابد.

سایر علائم دیسک کمر عبارتند از :

• درد پا (سیاتیک) : درد سیاتیک نوعی درد تیرکشنده و سوزاننده است که از کمر به سمت باسن و پشت پا انتشار پیدا می کند. این درد معمولاً در یک پا احساس می شود و ممکن است تا انگشتان پا ادامه داشته باشد.
• بی حسی و گزگز : فشار دیسک بر روی عصب می تواند باعث بی حسی گزگز یا سوزن سوزن شدن در ناحیه پا انگشتان پا یا باسن شود.
• ضعف عضلانی : در موارد شدید فشار دیسک بر روی عصب می تواند منجر به ضعف عضلات پا شود. این ضعف ممکن است باعث دشواری در راه رفتن بلند کردن پا یا خم کردن مچ پا شود.
• اختلال در عملکرد روده و مثانه : در موارد نادر و بسیار شدید دیسک کمر می تواند به اعصابی که کنترل روده و مثانه را بر عهده دارند فشار وارد کند و باعث بی اختیاری ادرار یا مدفوع شود. این علامت نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارد.
• تشدید درد با نشستن : نشستن معمولاً فشار بیشتری را بر دیسک های کمر وارد می کند بنابراین درد دیسک کمر اغلب در حالت نشسته بدتر می شود.
• تشدید درد با خم شدن یا چرخیدن : حرکات خم شدن به جلو یا چرخیدن کمر می تواند فشار بر دیسک را افزایش داده و درد را تشدید کند.
• بهبود درد با راه رفتن یا ایستادن : راه رفتن و ایستادن معمولاً فشار کمتری را بر دیسک های کمر وارد می کنند و ممکن است باعث کاهش درد شوند.

تشخیص دیسک کمر

تشخیص دیسک کمر معمولاً با معاینه فیزیکی توسط پزشک متخصص آغاز می شود. پزشک در معاینه فیزیکی سابقه پزشکی بیمار را بررسی می کند علائم و نشانه های بیمار را ارزیابی می کند و دامنه حرکتی قدرت عضلانی حس و رفلکس های بیمار را معاینه می کند.

برای تایید تشخیص و تعیین محل و شدت دیسک کمر ممکن است از روش های تصویربرداری نیز استفاده شود از جمله :

• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) : MRI بهترین روش تصویربرداری برای تشخیص دیسک کمر است. MRI تصاویر دقیقی از بافت های نرم از جمله دیسک ها اعصاب و نخاع ارائه می دهد و می تواند فتق دیسک میزان بیرون زدگی دیسک و فشار آن بر روی اعصاب را به خوبی نشان دهد.
• توموگرافی کامپیوتری (CT Scan) : سی تی اسکن تصاویر مقطعی از استخوان ها و بافت های سخت ارائه می دهد و می تواند برای بررسی ساختار استخوانی ستون فقرات و رد سایر علل درد کمر مانند تنگی کانال نخاعی یا شکستگی مهره ها مفید باشد.
• الکترومیوگرافی (EMG) : EMG آزمایشی است که فعالیت الکتریکی عضلات و اعصاب را اندازه گیری می کند. EMG می تواند به تشخیص آسیب عصبی ناشی از دیسک کمر و افتراق آن از سایر علل ضعف عضلانی کمک کند.
• رادیوگرافی (X-ray) : رادیوگرافی با اشعه ایکس معمولاً برای تشخیص دیسک کمر به تنهایی کافی نیست زیرا دیسک ها در تصاویر رادیوگرافی به خوبی دیده نمی شوند. با این حال رادیوگرافی می تواند برای بررسی ساختار استخوانی ستون فقرات و رد سایر مشکلات استخوانی مانند آرتروز یا شکستگی مهره ها مفید باشد.

پزشک با توجه به علائم بیمار یافته های معاینه فیزیکی و نتایج تصویربرداری تشخیص دقیق دیسک کمر را تعیین کرده و بهترین روش درمانی را برای بیمار تجویز می کند.

درمان دیسک کمر

درمان دیسک کمر بسته به شدت علائم و میزان فشار دیسک بر روی عصب متفاوت است. اکثر موارد دیسک کمر با روش های غیرجراحی و محافظه کارانه قابل درمان هستند. هدف از درمان دیسک کمر کاهش درد بهبود عملکرد و بازگشت بیمار به فعالیت های روزمره است.

روش های غیرجراحی درمان دیسک کمر عبارتند از :

• استراحت : در مراحل اولیه درد شدید استراحت کوتاه مدت (یک تا دو روز) می تواند به کاهش التهاب و درد کمک کند. با این حال استراحت طولانی مدت توصیه نمی شود زیرا می تواند منجر به ضعف عضلات و کاهش انعطاف پذیری شود.
• داروهای ضد درد : داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن داروهای مسکن مانند استامینوفن و داروهای شل کننده عضلات می توانند به کاهش درد و التهاب دیسک کمر کمک کنند. در موارد درد شدید پزشک ممکن است داروهای مسکن قوی تر مانند اپیوئیدها را برای مدت کوتاهی تجویز کند.
• تزریق استروئید : تزریق استروئید در فضای اپیدورال (فضای اطراف نخاع) می تواند به کاهش التهاب و درد شدید دیسک کمر کمک کند. تزریق استروئید معمولاً تحت هدایت تصویربرداری انجام می شود تا دارو به طور دقیق در محل مناسب تزریق شود.
• فیزیوتراپی : فیزیوتراپی نقش مهمی در درمان دیسک کمر دارد. فیزیوتراپیست با استفاده از تکنیک های مختلف مانند تمرینات تقویتی تمرینات کششی درمان های دستی گرما و سرما درمانی و تحریک الکتریکی به کاهش درد بهبود دامنه حرکتی تقویت عضلات کمر و شکم و بهبود عملکرد بیمار کمک می کند. فیزیوتراپیست همچنین به بیمار آموزش می دهد که چگونه وضعیت بدنی مناسب را حفظ کند حرکات صحیح را انجام دهد و از عود دیسک کمر پیشگیری کند.
• طب سوزنی : برخی از مطالعات نشان داده اند که طب سوزنی می تواند در کاهش درد دیسک کمر موثر باشد. طب سوزنی با تحریک نقاط خاصی از بدن به ترشح مواد ضد درد طبیعی در بدن کمک می کند.
• کایروپراکتیک : کایروپراکتیک یک روش درمانی دستی است که بر اصلاح اختلالات ستون فقرات تمرکز دارد. کایروپراکتورها با استفاده از تکنیک های دستی خاص به تنظیم و هم راستا کردن مهره های ستون فقرات کمک می کنند و ممکن است در کاهش درد دیسک کمر موثر باشند.

در موارد نادر که روش های غیرجراحی موثر نباشند یا علائم دیسک کمر بسیار شدید و ناتوان کننده باشند ممکن است جراحی دیسک کمر توصیه شود.

انواع جراحی دیسک کمر عبارتند از :

• دیسککتومی : دیسککتومی شایع ترین نوع جراحی دیسک کمر است که در آن بخش بیرون زده دیسک که بر روی عصب فشار وارد می کند برداشته می شود. دیسککتومی معمولاً به صورت جراحی باز یا جراحی کم تهاجمی (میکرودیسککتومی) انجام می شود.
• لامینکتومی : لامینکتومی جراحی است که در آن بخشی از لامینا (قوس استخوانی مهره) برداشته می شود تا فضای کانال نخاعی افزایش یابد و فشار بر روی اعصاب کاهش یابد. لامینکتومی معمولاً همراه با دیسککتومی انجام می شود.
• فیوژن ستون فقرات (خشک کردن مفصل) : فیوژن ستون فقرات جراحی است که در آن دو یا چند مهره مجاور به هم متصل و ثابت می شوند تا حرکت بین آنها از بین برود. فیوژن ستون فقرات معمولاً در موارد ناپایداری ستون فقرات یا درد شدید ناشی از آرتروز ستون فقرات انجام می شود.
• جایگزینی دیسک مصنوعی : جایگزینی دیسک مصنوعی یک روش جراحی جدیدتر است که در آن دیسک آسیب دیده با یک دیسک مصنوعی جایگزین می شود. هدف از جایگزینی دیسک مصنوعی حفظ حرکت و انعطاف پذیری ستون فقرات است.

انتخاب نوع جراحی مناسب برای دیسک کمر بستگی به عوامل مختلفی از جمله نوع و محل دیسک کمر شدت علائم بیمار و شرایط کلی سلامتی بیمار دارد. جراحی دیسک کمر معمولاً زمانی توصیه می شود که درد بیمار با روش های غیرجراحی بهبود نیابد ضعف عضلانی پیشرونده وجود داشته باشد یا اختلال در عملکرد روده و مثانه ایجاد شده باشد.

ارتباط بین دیسک کمر و فعالیت جنسی

همانطور که در ابتدای مقاله ذکر شد ارگاسم به خودی خود برای دیسک کمر مضر نیست. با این حال فعالیت جنسی می تواند به دلیل حرکات و موقعیت های خاص درد کمر را تشدید کند یا علائم دیسک کمر را بدتر کند.

مهم ترین نکته برای افراد مبتلا به دیسک کمر در رابطه با فعالیت جنسی انتخاب موقعیت های مناسب و اجتناب از حرکات ناگهانی و شدید است که فشار زیادی به کمر وارد می کنند.

نکات مهم در رابطه با فعالیت جنسی برای افراد مبتلا به دیسک کمر :

• موقعیت های مناسب را انتخاب کنید : موقعیت هایی که فشار کمتری به کمر وارد می کنند مانند موقعیت هایی که در آن فرد مبتلا به دیسک کمر به پشت دراز می کشد یا پهلو به پهلو قرار می گیرند مناسب تر هستند. موقعیت هایی که در آن فرد مبتلا به دیسک کمر باید خم شود یا کمر خود را بچرخاند باید اجتناب شوند.
• از حرکات ناگهانی و شدید خودداری کنید : حرکات ناگهانی و شدید می توانند فشار زیادی به دیسک های کمر وارد کنند و باعث تشدید درد شوند. فعالیت جنسی باید به آرامی و با احتیاط انجام شود.
• به بدن خود گوش دهید : اگر در حین فعالیت جنسی احساس درد کردید فعالیت را متوقف کنید و موقعیت خود را تغییر دهید. اگر درد ادامه داشت بهتر است فعالیت جنسی را به زمان دیگری موکول کنید.
• از بالش و تکیه گاه استفاده کنید : استفاده از بالش زیر کمر یا بین زانوها می تواند به کاهش فشار بر روی کمر در حین فعالیت جنسی کمک کند.
• با همسر خود در مورد محدودیت های خود صحبت کنید : مهم است که با همسر خود در مورد دیسک کمر و محدودیت های خود در حین فعالیت جنسی صحبت کنید. این کار به هر دو طرف کمک می کند تا انتظارات واقع بینانه داشته باشند و فعالیت جنسی را به گونه ای تنظیم کنند که برای هر دو طرف لذت بخش و ایمن باشد.
• قبل از فعالیت جنسی گرم کردن بدن را فراموش نکنید : انجام تمرینات کششی سبک قبل از فعالیت جنسی می تواند به آماده سازی عضلات و کاهش احتمال آسیب دیدگی کمک کند.
• بعد از فعالیت جنسی استراحت کنید : استراحت کوتاه مدت بعد از فعالیت جنسی می تواند به عضلات کمر اجازه استراحت و ریکاوری بدهد.

موقعیت های جنسی که معمولاً برای افراد مبتلا به دیسک کمر مناسب هستند :

• موقعیت پهلو به پهلو : در این موقعیت هر دو طرف به پهلو دراز می کشند و رو به روی هم قرار می گیرند. این موقعیت فشار کمی به کمر وارد می کند و امکان حرکت و تغییر موقعیت را فراهم می کند.
• موقعیت خوابیده به پشت : در این موقعیت فرد مبتلا به دیسک کمر به پشت دراز می کشد و فرد دیگر بالای او قرار می گیرد. استفاده از بالش زیر کمر می تواند به کاهش فشار بر روی کمر کمک کند.
• موقعیت نشسته : در این موقعیت فرد مبتلا به دیسک کمر روی صندلی می نشیند و فرد دیگر رو به روی او قرار می گیرد. این موقعیت ممکن است برای برخی افراد راحت تر باشد اما باید مراقب بود که کمر در حالت راست قرار داشته باشد و از قوز کردن خودداری شود.

موقعیت های جنسی که معمولاً برای افراد مبتلا به دیسک کمر نامناسب هستند :

• موقعیت ایستاده : موقعیت ایستاده فشار زیادی به کمر وارد می کند و معمولاً برای افراد مبتلا به دیسک کمر توصیه نمی شود.
• موقعیت سجده ای (دگی استایل) : این موقعیت فشار زیادی به کمر وارد می کند و می تواند درد را تشدید کند.
• موقعیت هایی که نیاز به خم شدن یا چرخیدن کمر دارند : این موقعیت ها فشار زیادی به دیسک های کمر وارد می کنند و باید اجتناب شوند.

راهکارهای خانگی برای مدیریت درد دیسک کمر

علاوه بر درمان های پزشکی راهکارهای خانگی متعددی وجود دارد که می تواند به تسکین درد دیسک کمر و بهبود علائم کمک کند. این راهکارها به عنوان مکمل درمان های پزشکی می توانند موثر باشند.

راهکارهای خانگی برای مدیریت درد دیسک کمر عبارتند از :

• کمپرس گرم و سرد : استفاده از کمپرس گرم و سرد به صورت متناوب می تواند به کاهش درد و التهاب دیسک کمر کمک کند. کمپرس گرم به شل شدن عضلات و افزایش جریان خون کمک می کند در حالی که کمپرس سرد به کاهش التهاب و بی حسی موضعی کمک می کند. می توانید ۲۰ دقیقه کمپرس گرم و ۲۰ دقیقه کمپرس سرد را به صورت متناوب استفاده کنید.
• تمرینات کششی سبک : انجام تمرینات کششی سبک و ملایم می تواند به افزایش انعطاف پذیری و کاهش درد دیسک کمر کمک کند. تمریناتی مانند کشش زانو به سینه کشش همسترینگ و کشش عضلات کمر می توانند مفید باشند. قبل از شروع هر برنامه تمرینی با پزشک یا فیزیوتراپیست خود مشورت کنید.
• تمرینات تقویتی : تقویت عضلات کمر و شکم (عضلات مرکزی) می تواند به حمایت از ستون فقرات و کاهش فشار بر روی دیسک های کمر کمک کند. تمریناتی مانند پلانک پل و سوپرمن می توانند برای تقویت عضلات مرکزی مفید باشند.
• حفظ وضعیت بدنی مناسب : توجه به وضعیت بدنی در طول روز و حفظ حالت صحیح بدن در هنگام نشستن ایستادن و راه رفتن می تواند به کاهش فشار بر روی دیسک های کمر کمک کند. هنگام نشستن از صندلی مناسب با پشتی کمری استفاده کنید و کمر خود را صاف نگه دارید. هنگام ایستادن وزن خود را به طور مساوی روی هر دو پا توزیع کنید و از قوز کردن خودداری کنید.
• اصلاح شیوه بلند کردن اجسام : هنگام بلند کردن اجسام سنگین از روش صحیح استفاده کنید. به جای خم شدن از کمر زانوهای خود را خم کنید و جسم را نزدیک بدن خود نگه دارید. از چرخاندن کمر در هنگام بلند کردن اجسام خودداری کنید.
• کاهش وزن : اگر اضافه وزن دارید کاهش وزن می تواند به کاهش فشار بر روی دیسک های کمر کمک کند.
• استفاده از تشک و بالش مناسب : استفاده از تشک و بالش مناسب می تواند به حفظ وضعیت صحیح ستون فقرات در هنگام خواب کمک کند. تشک نباید خیلی نرم یا خیلی سفت باشد. بالش باید به گونه ای باشد که گردن در امتداد ستون فقرات قرار گیرد.
• اجتناب از نشستن طولانی مدت : نشستن طولانی مدت فشار زیادی به دیسک های کمر وارد می کند. سعی کنید هر ۳۰ دقیقه یک بار از جای خود بلند شوید و کمی راه بروید یا حرکات کششی انجام دهید.
• هیدراته ماندن : نوشیدن آب کافی به حفظ رطوبت دیسک ها و بهبود عملکرد آنها کمک می کند.

پیشگیری از دیسک کمر

با رعایت برخی نکات و تغییر سبک زندگی می توان خطر ابتلا به دیسک کمر را کاهش داد.

راهکارهای پیشگیری از دیسک کمر عبارتند از :

• حفظ وضعیت بدنی مناسب : در طول روز به وضعیت بدنی خود توجه کنید و از قوز کردن خم شدن طولانی مدت و وضعیت های نامناسب خودداری کنید.
• تقویت عضلات کمر و شکم : با انجام منظم تمرینات ورزشی عضلات کمر و شکم خود را تقویت کنید.
• حفظ وزن مناسب : از اضافه وزن و چاقی جلوگیری کنید زیرا وزن اضافی فشار بیشتری را بر دیسک های کمر وارد می کند.
• بلند کردن صحیح اجسام : هنگام بلند کردن اجسام سنگین از روش صحیح استفاده کنید و از خم شدن از کمر خودداری کنید.
• اجتناب از سیگار کشیدن : سیگار کشیدن جریان خون به دیسک ها را کاهش می دهد و روند تخریب دیسک را تسریع می کند.
• فعالیت بدنی منظم : انجام فعالیت بدنی منظم مانند پیاده روی شنا یا دوچرخه سواری به حفظ سلامت ستون فقرات و دیسک ها کمک می کند.
• رعایت اصول ارگونومی در محیط کار و زندگی : محیط کار و زندگی خود را به گونه ای طراحی کنید که فشار کمتری به کمر شما وارد شود. از صندلی ارگونومیک میز کار با ارتفاع مناسب و صفحه کلید و موس ارگونومیک استفاده کنید.
• استراحت کافی : به بدن خود استراحت کافی بدهید و از خستگی مفرط خودداری کنید.